Rente: piek in zicht?


25 september 2023 - Els Vander Straeten

De verdeling tussen aandelen en obligaties is cruciaal voor beheerde portefeuilles.1 Tijdens een economische expansie zullen aandelen waarschijnlijk hogere potentiële rendementen bieden dan obligaties. Raakt de economie in het slop, dan behouden overheidsobligaties meestal hun waarde. Maar dit gaat niet altijd op. In 2022 daalden zowel aandelen als obligaties. Beleggers konden nergens schuilen. Sinds oktober 2022 herstelden de beurskoersen vrij fors, terwijl de obligatiekoersen moeilijk aantrekken. De rentevoeten blijven schommelen en er is nog geen sprake van een echte daling, nodig om obligatiekoersen zuurstof te geven.


Flashback aandelen versus obligaties


Een grafiek van het onafhankelijk onderzoeksbureau Alpine Macro gaat terug tot 1968 en toont wanneer obligaties beter presteren dan aandelen. De ratio ‘aandelen/obligaties’ wordt gedefinieerd door de totale beursopbrengst van de Amerikaanse beurs te delen door de totale opbrengst van een obligatieportefeuille die bestaat uit Amerikaans staatspapier met een looptijd van 10 jaar. De grijs gearceerde gebieden zijn periodes waarin de Amerikaanse economie kromp en dus in een recessie verkeerde.2

MMI Grafiek 1



Wat leert de grafiek?


  • De ratio aandelen/obligaties daalt of aandelen presteren slechter dan obligaties tijdens een recessie. De enige uitzondering is 1980.
  • Tussen 1980 en 2000, een periode met afnemende inflatie, presteerden zowel aandelen als obligaties goed, maar aandelen presteerden wel vaak beter.
  • De periode 2000-2010 wordt weleens het verloren decennium voor de aandelenbelegger genoemd. Een omgeving met weinig groei en geen inflatie is weinig stimulerend voor aandelenbeleggingen, dat leert ook de Japanse ervaring.
  • Tussen 2010 en 2021 bekomt de economie van de Grote Financiële Crisis. We zien een zeer zwakke kredietgroei en soepel monetair beleid. De beleidsrentes dalen quasi continu naar 0%. Tijdens deze periode bleef de inflatie laag en was er liquiditeit in overvloed. Aandelen en obligaties presteerden goed, maar aandelen deden het veel beter.
  • 2022: het annus horribilis voor zowel aandelen als obligaties.


Correlatie tussen aandelen en obligaties


Beheerders van gemengde fondsen houden de correlatie3 tussen aandelen en obligaties nauwlettend in het oog. De negatieve correlatie tussen aandelen en obligaties vormde jarenlang de basis voor de opbouw van beleggingsportefeuilles. Als het economisch goed gaat, stijgt de rente. Obligatiekoersen dalen, maar aandelen stijgen omdat de bedrijven mooie groeiende winstcijfers kunnen voorleggen. Gaat het economisch moeilijker, dan daalt de rente (stijgende obligatiekoersen). Winsten van bedrijven kunnen dan al eens tegenvallen en de aandelen vallen terug.

In 2022 was de correlatie echter positief: de verliezen voor aandelen en obligaties waren vergelijkbaar. 2022 was evenwel uitzonderlijk: we moeten al terugkeren naar 1970 om een jaar te vinden waarbij zowel aandelen als obligaties in tandem daalden. Toen daalden de obligatiekoersen met 10% en aandelen met 30%.3

Nu de rente aan het normaliseren is, zouden obligaties bij een daling van de aandelenmarkt hun bufferrol weer moeten opnemen. Zeker als de inflatie verder afneemt. We zien dat wanneer de inflatie daalt, de correlatie afneemt. Goed nieuws voor de gemengde portefeuilles.



Huidige strategie


Het einde van de rentecyclus nadert. Zowel in de VS als in Europa. De huidige sterkte van de Amerikaanse economie maakt dat de rentes wel eens langer rond de huidige niveaus kunnen blijven schommelen dan velen denken. Vergeten we niet dat het Amerikaanse overheidstekort de komende jaren wellicht rond 5% zal blijven hangen. De overheid zal dus geld moeten blijven ophalen.

In de portefeuilles hebben we de obligatieposities iets versterkt en ook de gemiddelde looptijd wat verlengd. De komende maanden zal de economie, ook in de VS, vertragen waardoor obligaties hun bufferrol zullen spelen. De langetermijnrentes kunnen tegen het einde van het jaar dus iets lager staan dan nu.

Voor nieuwe posities kiezen we voor kwaliteit (overheids- of bedrijfspapier van solide ondernemingen). Net zoals bij aandelen kan het een goede praktijk zijn om de portefeuille over verschillende regio’s en looptijden te spreiden. Om zo te profiteren van de huidige hogere rente, als die volgend jaar zou dalen.

Voor aandelen blijven we neutraal. Zeker zolang de inflatie blijft afnemen. De beurzen zijn sinds oktober 2022 wel duurder geworden. Een terugval is dus niet uitgesloten. In de ontwikkelde landen kiezen we eerder voor defensieve sectoren (zoals de gezondheidssector).



1 Door te beleggen in obligaties leent u geld aan de emittent, die zich ertoe verbindt om 100% van het belegde kapitaal terug te betalen op de eindvervaldag. In geval van faillissement of herstructurering van de emittent en/of de garant, opgelegd door de afwikkelingsautoriteit om een faillissement te voorkomen, loopt u het risico om de sommen waarop u recht hebt niet te recupereren en het belegde bedrag geheel of gedeeltelijk te verliezen. Een aandeel vertegenwoordigt een deel van het kapitaal van een bedrijf. Als u aandelen op de beurs koopt, wordt u aandeelhouder van dat bedrijf. Als aandeelhouder hebt u recht op informatie, in het bijzonder over de rekening van de vennootschap, haar strategie enz. U hebt ook stemrecht op de algemene vergadering. U deelt de winst, maar ook de verliezen, binnen de limiet van uw investering. Aandelen bieden geen kapitaalbescherming.
2 Bron: Stocks versus Bonds: Some Strategic Considerations – Global Strategy – 04 september 2023. Let op: rendementen uit het verleden, simulaties van rendementen uit het verleden zijn geen betrouwbare indicatoren voor toekomstige rendementen.
3 Correlatie geeft de mate van samenhang tussen 2 (of meerdere) beleggingen weer. Het is altijd een getal tussen 1 (perfecte positieve correlatie) en -1 (perfecte negatieve correlatie). Een positieve correlatie betekent dat 2 beleggingen samen dalen en stijgen. Negatief gecorreleerde beleggingen evolueren in tegenovergestelde zin. Is de correlatie 0, dan is er helemaal geen samenhang.



Dit document, opgesteld en verspreid door Belfius Bank, geeft de visie van Belfius Bank op de financiële markten weer. Het bevat geen gepersonaliseerd beleggingsadvies of -aanbevelingen, noch onafhankelijk onderzoek op beleggingsgebied. Als u gepersonaliseerd beleggingsadvies wil, kan u daarvoor terecht bij uw financieel adviseur. Hij of zij bekijkt graag met u welke gevolgen deze visie mogelijk heeft voor uw persoonlijke beleggingsportefeuille.