Typologie van de gemeenten

 

Als historische partner van Belgische steden en gemeenten biedt Belfius een unieke tool aan die de sociaal-economische situatie van de 581 gemeenten vergelijkt, ingedeeld per type en cluster, en hun uitdagingen op basis van hun specificiteiten inventariseert.

Deze tool is speciaal bedoeld voor huidige en toekomstige gemeentelijke verkozenen.

  • Vlaanderen

     

    • Een (stads)centrum is nooit veraf. De aantrekking van een stad of gemeente hangt af van het aanbod aan diensten en voorzieningen zoals onderwijs, zorg, handel, openbaar vervoer, sportinfrastructuur… Ze vormen niet alleen een plus voor de eigen bevolking, maar trekken ook mensen uit de omliggende gemeenten aan.
    • Rijkdom concentreert zich in woongemeenten rond de steden. Dit zien we duidelijk in de rand rond Brussel, Antwerpen, Gent, Brugge, Leuven en Hasselt.
    • Gemeenten met economische aantrekking liggen langs grote verkeersassen, maar hun inwoners hebben niet noodzakelijk de hoogste inkomens. Vlamingen zijn immers pendelaars en wonen dus niet noodzakelijk in gemeenten met hogere werkgelegenheid, maar wel in de buurt ervan.
    • Vergrijzing zet zich door in de Kempen, Limburg en aan de kust. Dat heeft uiteraard impact op de inkomens en personenbelasting.
    • Vooral het centrum van Vlaanderen verjongt. Het Brussel-effect speelt hier duidelijk: jonge gezinnen verlaten Brussel voor de rand en vanuit Limburg en West-Vlaanderen probeert men dichter bij Brussel te wonen.

    Vlaanderen telt volgens onze studie 16 Vlaamse clusters, die behoren tot 6 types van gemeenten:

    • Woongemeenten
    • Landelijke gemeenten
    • Gemeenten met aantrekking door economische activiteit
    • Verstedelijkte gemeenten
    • Grote en regionale steden
    • Kustgemeenten

  • Brussel

     

    • Geen homogeen gemeentelijk grondgebied, met grote verschillen naargelang de wijken.
    • Met rijkere maar verouderende gemeenten, vooral gelegen in het zuidoosten van Brussel. Residentiële gemeenten die erg in trek zijn voor hun leefomgeving, maar waar de vastgoedprijzen een rem vormen voor jonge gezinnen.
    • Versus minder begoede maar verjongende gemeenten vlakbij Brussel Stad, waar het vastgoed betaalbaarder is voor jonge gezinnen met een toenemend inkomen, maar waar men ook meer te maken krijgt met internationale immigratie en de maatschappelijke uitdagingen zoals sociale bijstand en integratie die daarmee gepaard gaan.

    4 clusters en Brussel Stad

    • Residentiële gemeenten in het noordwesten:
      forse demografische aangroei, veel gezinnen, inkomstenniveau doorgaans hoger dan het gewestelijk gemiddelde
    • Residentiële gemeenten in het zuidoosten:
      hoog inkomen, wooncomfort, lagere demografische aangroei, vergrijzende bevolking
    • Gemeenten van de ‘eerste gordel’:
      inkomen lager dan gemiddeld, armoede, hoge bevolkingsdichtheid en dichte bebouwing, groot aandeel van alleenstaanden, veel kantooractiviteit
    • Gemeenten in industriële reconversie in de kanaalzone:
      forse demografische aangroei, groot aandeel buitenlandse bevolking, inkomen lager dan gemiddeld, residentiële en economische activiteiten
    • Brussel Stad:
      grote aantrekkingskracht voor tewerkstelling en diensten, industrie en transport, zeer verscheiden op sociaaleconomisch vlak en wat bebouwing betreft

  • Wallonië

     

    • De hoge inkomsten zitten hoofdzakelijk in de residentiële randgemeenten van de grote steden. De armoede is groter in de industrie- of economische gebieden in verval (de Borinage, le Centre, de streek rond Luik…) en in de niet-centraal gelegen landelijke regio’s (bv. de Laars van Henegouwen).
    • De zeer verstedelijkte gemeenten bevinden zich in de Samber- en Maasvallei en in de Brusselse rand, terwijl de landelijke gemeenten ten zuiden van de Samber- en Maasvallei liggen.
    • De ‘vergrijzende’ gemeenten vinden we vooral in de buitenwijken van de grote steden en in de grensgemeenten van Frankrijk en Duitsland. De verjongende gemeenten bevinden zich in de randgemeenten die verder van de grote werkgelegenheidspolen (Luxemburg, Brussel, Namen) liggen.
    • De best uitgeruste en meest aantrekkelijke gemeenten (jobs, scholen) liggen langs de Waalse as, de activiteitspolen in Waals-Brabant en de middelgrote steden in landelijke gebieden.
    • Er zijn grote verschillen in de omvang en de structuur van de ontvangsten naargelang het type gemeente.

    Wallonië telt volgens onze studie 16 clusters, die behoren tot 4 types gemeenten:

    • Landelijke gemeenten
    • Residentiële gemeenten
    • Verstedelijkte gemeenten
    • Stedelijke gemeenten