Oekraïense oorlog mondt uit in belegering

Het is duidelijk dat de snelle overwinning, waar Rusland op hoopte, er zal niet zal komen. Volgens de Verenigde Staten was het initiële doel een snelle inname van Kiev en de vervanging van de regering van President Zelensky door een pro-Russische regering. Met constante bombardementen, niet alleen op militair strategische doelen maar helaas vooral op burgerzones, voert Rusland momenteel een uitputtingsoorlog om zo het overgewicht te krijgen aan de onderhandelingstafel. Ze wil een overgave van delen van Oekraïne in het oosten en zuiden bekomen, naast de neutraliteit en demilitarisatie van Oekraïne.

Door Oekraïens verzet lijken demilitarisatie en de afzetting van Zelensky onwaarschijnlijk. Rusland militair terugdringen uit het Oekraïense grondgebied is echter evenmin mogelijk. Dit betekent waarschijnlijk dat, als er geen wapenstilstand wordt bekomen aan de onderhandelingstafel, een langdurige confrontatie waarschijnlijk is. De onderhandelingen zijn op dit moment helaas weinig hoopgevend. Er wordt gevreesd dat Rusland tijd rekt om haar militaire operatie te versterken en verdere sancties uit te stellen.

Het bezoek van President Biden aan Brussel moet de druk op Rusland verder opvoeren. Er wordt verwacht dat Biden nieuwe sancties zal aankondigen en verdere militaire hulp aan Oekraïne zal bespreken. Ook de versterking van de Europese defensie zal waarschijnlijk aan bod komen.

Markten maken zich vooral zorgen om inflatie en monetair beleid

Geconfronteerd met hogere grondstofprijzen, inflatie en volatiele aandelenmarkten, kijken klanten voornamelijk naar de situatie in Oekraïne in de hoop duidelijkheid te krijgen. In het algemeen is het verleidelijk om een economische situatie te verklaren op basis van één enkelvoudige oorzaak. De realiteit is complexer en een samenspel van vele factoren. Op financieel vlak is de oorlog in Oekraïne vooral olie op het ‘inflatievuur’. De gestegen inflatie zette al enige tijd druk op centrale banken om een strenger beleid te voeren. De obligatiemarkten en aandelenbeurzen, die al jaren profiteerden van lage rentes, aankoopprogramma’s van centrale banken en sinds kort ook fiscale stimulus, moesten zich begin 2022 aanpassen aan dit strengere regime en verloren een stuk van hun waarde.

Inflatie staat centraal in dit verhaal. Om een beter zicht te hebben waar inflatie vandaan komt, moeten we teruggaan naar 2015-2016, toen olie- en gasprijzen naar ongeziene dieptepunten vielen door een globaal overaanbod. De Amerikaanse olie- en gasindustrie stortte in en sommige investeerders verlieten voorgoed de sector. In 2018 legde de handelsoorlog tussen China en de Verenigde Staten al problemen in globale supply chains of toeleveringsketens bloot. Bedrijven gingen stilaan op zoek naar alternatieven voor Chinese leveranciers, en die waren vaak duurder. De coronacrisis legde de pijnpunten extra bloot. Tijdens de pandemie steeg de vraag naar consumentengoederen enorm maar het aanbod kon de hogere vraag niet volgen, met forse prijsstijgingen tot gevolg. Bovendien werd de olieproductie bij het begin van de pandemie fors teruggeschroefd, terwijl er maar geleidelijk aan extra olie terug op de markt werd gebracht. De schaarste deed alle grondstofprijzen fors toenemen, wat doorgerekend wordt in het eindproduct. Deze ketting aan factoren verklaart de inflatiestijging.

De oorlog in Oekraïne zorgt voor een verdere verstoring van toeleveringsketens en een nog grotere schaarste aan grondstoffen. Vragen omtrent de import van olie en gas uit Rusland zorgen voor meer druk op energieprijzen. Daarbij komt dat Oekraïne en Rusland belangrijke exporteurs zijn van graan. Zo zijn bijvoorbeeld veel landen in het Midden-Oosten en Noord-Afrika afhankelijk van de import van Oekraïense en Russische tarwe. Het risico op hogere voedselprijzen is dus reëel. De al moeilijke economische omgeving voor aandelen, wordt door de onzekerheid over de oorlog nog een pak moeilijker. En toch tonen de beurzen hun veerkracht.