Nicolas Deltour
Head of Investment Strategy
29 augustus 2022
De vakantie zit er alweer bijna op. En het traditionele gesprek na de vakantie is nog nooit zo gestandaardiseerd geweest:
"En hoe is het geweest? - Heel goed, maar wat hebben we het warm gehad!".
De bewustwording van de klimaatverandering is de voorbije jaren in een stroomversnelling geraakt; sinds de voorbije zomer behoort ze tot de consensus, in alle lagen van de publieke opinie en bij de economische actoren.
Zelfs de Vogezen en België
De hittegolf is zo erg dat het zelfs in de Vogezen, een van de meest regenachtige en frisse regio’s van het continent, gebrand heeft. Rond het dorpje Le Ménil is 79 hectare in rook opgegaan en werden 165 personen geëvacueerd. Alleen al in de week van 15 augustus moest de brandweer bijna 80 keer uitrukken om in de streek een brand te blussen.
Overal in Europa heeft het gebrand. In 2022 zag de Europese Unie meer dan 660 000 hectare in vlammen opgaan. Dat is evenveel als het bosareaal van België.
De zuidelijke landen betalen uiteraard de zwaarste prijs zoals Spanje (246 000 hectare), Roemenië (150 000 hectare), Portugal (75 000 hectare) of Frankrijk (61 000 hectare). Maar eveneens in Duitsland en meer recent nog in België werden branden gemeld. Om er enkele op te noemen; in Libramont, in Tellin en aan de afdamming van de Gileppe hebben er bosbranden, gelukkig met beperkte schade tot gevolg, gewoed.
Torenhoge kosten
Afhankelijk van de bronnen en de berekeningsperimeters schommelt de kostprijs van een Canadair tussen 6.800 en 15.000 euro per vluchtuur. Dat wil zeggen dat elke grote brand miljoenen, om niet te zeggen tientallen miljoenen euro’s heeft gekost, alleen al voor de bluswerken.
Daar komen nog de kosten bij voor de schadevergoedingen, de hervestiging, de heropbouw en de infrastructuur, die steeds meer geavanceerd is, en dus ook duurder (4- of 5G-antennes, optische kabels enz.).
De zomerbranden zouden ons bijna doen vergeten dat vóór de droogte de klimaatverandering de voorbije maanden ook al historische overstromingen had veroorzaakt.
In de eerste helft van dit jaar veroorzaakten natuurrampen voor 72 miljard dollar aan economische verliezen, aldus Swiss Re, een van de grootste twee herverzekeraars ter wereld (dat zijn de verzekeraars van de verzekeraars). De groep wijst eveneens op de hogere frequentie van dergelijke rampen, met hun uit de pan swingende kosten en natuurlijk de hogere premies om de risico’s ervan te dekken.
Met deze verschijnselen wordt nu rekening gehouden in elke ernstige financiële planning voor het overgrote deel van de grote financiële groepen van de planeet.
Een dubbele en zelfs drievoudige impact
We worden er geregeld aan herinnerd. Er bestaat al technologie waarmee CO2 kan worden omgezet in zuurstof. En die is gratis. We noemen dat een boom.
Het dubbele en zelfs drieledige probleem van de aan de gang zijnde branden is niet alleen dat de vrijgekomen warmte lokaal de hittegolf nog verergert, maar dat de verdwijning van de betrokken bomen - gigantische hoeveelheden koolstof - ook neerkomt op het onmiddellijk vrijkomen van diverse miljoenen tonnen CO2 in de atmosfeer. Ten slotte betekent dit dat er in de toekomst honderden hectaren minder oppervlakte voorhanden is om koolstof te capteren, wat als we het op het niveau van de planeet bekijken, het broeikaseffect alleen maar versterkt. Met andere woorden, we zitten in een vicieuze cirkel.
De economische gevolgen van het watertekort
De verstoringen van de hydrologische cyclus hebben nog meer indringende gevolgen voor de voedselbevoorrading, het transport en zelfs de energie. Die gevolgen zijn al concreet, ook voor de ontwikkelde landen.
Daling van de landbouwproductiviteit en impact op de voedselbevoorrading
Percelen die niet beschikken over een irrigatiesysteem zijn tweemaal minder productief sinds de droogteperiodes. Dat verschijnsel legt extra druk op de agrovoedingsmarkt die zo al gespannen is door het conflict in Oekraïne (de graanschuur van Klein-Azië en van de landen rond de Middellandse Zee).
Verstoorde logistieke ketens
Het meetpunt bij Kaub in Duitsland wordt doorgaans beschouwd als de referentie voor het inschatten van de bevaarbaarheid van de Rijn. Het waterpeil op dat punt daalde verscheidene keren onder de 40 centimeter, de drempel die nodig is voor een groot deel van het transport over de rivier.
De verstoring van het verkeer over deze voor de Duitse en zelfs de Europese industrie levensbelangrijke waterweg, hangt als een zwaard van Damocles boven de Europese logistieke keten. Diesel, steenkool, maar ook zand en beton zijn hier bijzonder gevoelig voor.
Hetzelfde soort probleem doet zich voor op de Donau, het tweede belangrijkste bekken voor het transport over waterwegen na de Rijn, vooral in het deel in Bulgarije en Roemenië, waar de transportschepen soms voor anker zijn moeten gaan.
Uitstel van executie voor kernenergie
Het water van de Donau dient eveneens voor het afkoelen van het water van de kerncentrales van Cernavoda in Roemenië en van Kozloduy in Bulgarije. Als de droogte aanhoudt, zou dat kunnen betekenen dat de kerncentrales moeten worden stilgelegd.
Dat is nu al het geval voor de kerncentrales langs de Rhône en de Garonne in Frankrijk, waar EDF bepaalde reactoren op een lager pitje heeft moeten zetten omdat de watertemperatuur stroomafwaarts van de genoemde centrales te hoog was.
Dat was wel het laatste wat de Europese energiesector, die ten prooi valt aan een nooit eerder geziene crisis door het Russische gas, nodig had. Ook dit legt extra druk op de nu al zeer hoge prijzen.
Besluit
De klimaatverandering heeft niet alleen een maatschappelijk aspect. Ook een economisch aspect. En een geopolitiek. Die hoogdringendheid is nog tastbaarder geworden tijdens de zomer van 2022.
Er zijn steeds meer convergerende factoren. De noodzaak aan maatregelen tegen de klimaatverandering wordt steeds acuter.
Ondernemingen die reële innoverende oplossingen aanreiken in dit verband staan meer dan ooit centraal in onze ‘convictions’ en beleggingsstrategieën, alsook, meer algemeen gezien, marktspelers van de circulaire economie, hernieuwbare energie en duurzame mobiliteit. Hun klanten, hetzij de publieke, de industriële, de particuliere, hebben er steeds meer belang bij een beroep te doen op hun diensten. Dat ziet er goed uit voor hun orderboekje en voor hun toekomst.
Die oplossingen zullen echter niet volstaan zonder een grondige gedragswijziging bij onszelf.
Maar zegt men niet dat het einde van de vakantie een mooie gelegenheid is om goede voornemens te maken?
Een prettige werkhervatting gewenst!
Dit document, opgesteld en verspreid door Belfius Bank, geeft de visie van Belfius Bank op de financiële markten weer. Het bevat geen gepersonaliseerd beleggingsadvies of -aanbevelingen, noch onafhankelijk onderzoek op beleggingsgebied. Als u gepersonaliseerd beleggingsadvies wil, kan u daarvoor terecht bij uw financieel adviseur. Hij bekijkt graag met u welke gevolgen deze visie mogelijk heeft voor uw persoonlijke beleggingsportefeuille. De vermelde cijfers zijn een momentopname en onderhevig aan wijzigingen.