Beurzen dalen forser en stijgen trager

Als beurzen stijgen, nemen ze de trap omhoog en als ze dalen, nemen ze de lift omlaag. Die "beurswijsheid" gaat vaak op. De verklaring vinden we in de gedragseconomie. Beleggers kijken op een andere manier naar verliezen dan naar winsten. Een verlies weegt emotioneel zwaarder door dan een winst van dezelfde grootte. Hierdoor houden beleggers hun verliezers langer aan.

Bij oplopende verliezen gooien ze meestal op een bepaald moment de handdoek in de ring. Ze verkopen alles in één keer. Een paniekverkoop waarbij nog weinig aandacht is voor een fundamentele analyse. Kuddegedrag versterkt deze beweging nog. Gevolg: een versnelling van de dalende trend.

Psychologisch zou het "comfortabeler" zijn om verschillende lijnen van de portefeuille onmiddellijk met bv. 20% verlies te verkopen, dan de verkopen te spreiden over een langere periode. Hierdoor zijn beurscrashes vaak heftig en blijven ze ons langer bij.

Omgekeerd is het psychologisch bevredigender om bij winst, de verkopen te spreiden over weken i.p.v. onmiddellijk. Stijgende periodes op beurs duren dan ook langer dan de dalende periodes. Onze emoties doen ons bovendien sneller winst nemen dan verlies. Dit verklaart mee, het tragere stijgingstempo van de beurs. Gelukkig komen de opwaartse beursbewegingen veel frequenter voor en duren ze langer.

Psychologische valkuilen

Een aantal psychologische valkuilen verklaren mee de beweging van de aandelenmarkten.

• De afkeer voor spijt die ons ertoe aanzet om niet te wachten met kopen, de befaamde FOMO (‘fear of missing out’). Uit schrik om later spijt te hebben, betalen beleggers vaak te hoge prijzen. Kuddegedrag verstrekt vaak nog deze trend.
• De momentum-bias, waarbij beleggers meer gewicht toekennen aan het recente verleden. De recente stijging geeft vertrouwen en we zijn meer geneigd om te denken dat dat ook zal blijven duren. Meteen wordt elke daling beschouwd als een koopopportuniteit, de befaamde "buy the dips"
• We kijken anders naar verlies dan naar winst. De emotionele impact van verlies is groter dan die van winst. Hierdoor spreiden we onze winsten, wat bijdraagt tot een vermindering van de verkoopdruk die wordt uitgeoefend in stijgende markten.
• Overreactie : beleggers overreageren op nieuwe informatie of zelfs marktgeruchten.

Technische analyse biedt inzicht

Kennis van behavioral finance kan helpen om te verklaren wat we elke dag zien gebeuren op de financiële markten. Deze kennis kunnen we bovendien koppelen aan technische analyse of de analyse van de grafieken.

Kijken we naar de grafieken dan stellen we vast dat er niveaus bestaan die de markt moeilijk kan overschrijden, zowel naar boven als naar onder. In een stijgende markt vormen ze weerstandsniveaus – rond die niveaus zitten de verkopers. In een neerwaartse markt vormen die niveaus ondersteuningsniveaus. Daar zitten de kopers en die kunnen een heropleving tot stand brengen. Worden de niveaus doorbroken dan kan het snel gaan omdat de emoties hun werk doen bv. FOMO of paniekverkopen.

De combinatie van inzicht in financieel gedrag en technische analyses biedt voordelen:

• kritische niveaus bepalen met de ondersteunings- en weerstandsniveaus
• koersdoelen vooropstellen
• risico’s identificeren

Professionele beleggers zijn zich meer en meer bewust van die emotionele triggers. Daarom combineren ze in hun analyses fundamentele elementen (waardering, kwaliteit management, innovatiekracht van een bedrijf enz.) met technische analyse.

Weersta uw emoties en denk op langere termijn

Tracht te weerstaan aan uw emoties en kijk naar de lange termijn. Weet dat dagelijks de beursberichten volgen averechts kan werken. De pijn van regelmatig kleine verliezen overschaduwen immers het plezier van de eveneens veelvoorkomende kleine winsten. Belegd blijven is dus de boodschap.

Uw financieel adviseur kan u bijstaan om de emotionele valkuilen te voorkomen. Een regelmatig beleggingsplan kan alvast helpen om regelmatig in te stappen.

Dit document, opgesteld en verspreid door Belfius Bank, geeft de visie van Belfius Bank op de financiële markten weer. Het bevat geen gepersonaliseerd beleggingsadvies of -aanbevelingen, noch onafhankelijk onderzoek op beleggingsgebied. Als u gepersonaliseerd beleggingsadvies wil, kan u daarvoor terecht bij uw financieel adviseur. Hij bekijkt graag met u welke gevolgen deze visie mogelijk heeft voor uw persoonlijke beleggingsportefeuille.