De aarde is een serre, een blauwe serre, vol water.

Ja, maar zout, vervuild of in gasvormige toestand, heeft dit water geen enkel nut meer. Slechts 1% van het water op aarde is bruikbaar. Maar we hebben het verspild. Er zal een tekort zijn aan het blauwe goud. Het is zelfs een economische en industriële urgentie geworden.

Statistieken en context

Volgens Copernicus, het Europese observatorium, zal de zomer van 2023 de heetste zijn die ooit op onze planeet is gemeten. Hetzelfde observatorium vertelt ons dat Europa in 2022 de ergste droogte in 500 jaar heeft ervaren¹.

De opwarming van de aarde en het gebrek aan water zijn nauw met elkaar verbonden; de twee verschijnselen dragen er zelfs toe bij dat ze elkaar voeden. Want ja, waterdamp is een broeikasgas. Het is zelfs een van de krachtigste in onze omgeving; waterdamp en wolken zouden een toename van de thermische energie op wereldschaal veroorzaken die ongeveer drie keer groter is dan die veroorzaakt door persistente broeikasgassen².

Iedereen kent de omvang van het probleem van de opwarming van de aarde. Maar het risico van waterschaarste, en vooral de gevolgen ervan voor de gezondheid, de economie en de industrie, is net zo belangrijk en misschien zelfs nog urgenter.

Maar tegelijkertijd groeit de verspilling van zoet water, met een ongekende intensiteit.

Ontbossing in Congo heeft gevolgen voor het neerslagsysteem op wereldschaal.

Onze voedselkeuzes (de productie van 1 kg avocado's verbruikt meer dan 280 liter water) hebben ervoor gezorgd dat de waterintensiteit van de mondiale landbouw explodeert. Deze gebruikt maar liefst 70% van de zoetwaterreserves in de wereld.

Onze waterdistributienetwerken zitten vol met lekken. Afhankelijk van het land bereiken de daaruit voortvloeiende verliezen 20% of zelfs 60% van het totale verbruik. Een gat van 3 millimeter in een leiding kan 340 liter water per dag verspillen, ongeveer het equivalent van het verbruik van een huishouden³.

"We've broken the water cycle, destroyed ecosystems and contaminated groundwater " ("we hebben de watercyclus doorbroken") zei Antonio Guterres, president van de Verenigde Naties, afgelopen maart.

Paradoxaal genoeg veroorzaakt deze verstoorde cyclus zowel droogte als overstromingen. Drogere en/of verstedelijkte bodems zijn minder rijk, minder doorlatend en versnellen de afvoer. Daardoor verkleint onze voorraad grondwater, terwijl bepaalde regio's – waaronder de onze – waarschijnlijk steeds vaker te maken zullen krijgen met overstromingen.

Gevolg

Sommige grondwatervoorraden zijn al uitgeput. In tegenstelling tot wat je zou denken, zijn deze voorraden niet hernieuwbaar, of in ieder geval niet gemakkelijk. Sommige voorraden zijn zodanig afgenomen dat het 2000 tot 10.000 jaar zou moeten regenen voordat ze weer opgevuld zijn⁴.

De meeste dichtbevolkte landen zullen de komende twintig jaar te maken krijgen met periodes van waterschaarste, zoals blijkt uit de kaart die hieronder door het World Resource Institute is gepubliceerd⁵.

De daaruit voortvloeiende problemen zijn welbekend: verlies van landbouwproductiviteit, woestijnvorming en hitte-eilanden, perioden van meteorologische rampen en natuurlijk de impact op de energieproductie (koelsystemen van kerncentrales), op het transport (het niveau van de Rijn is soms onvoldoende voor navigatie), en de industrie in het algemeen.

De ernstigste gevolgen van dit moment zijn vooral de gezondheid en de mens. En de meest pessimistische onder ons voorspellen al oorlogen en nieuwe migratiestromen die verband houden met waterschaarste.

Perspectieven

Gelukkig is het niet langer de tijd voor passiviteit onder besluitvormers, zowel publiek als privaat.

De politieke autoriteiten beginnen de balans op te maken van het probleem en hebben het nauwe verband tussen de opwarming van de aarde en de watercrisis erkend. De Europese Unie stelt een plan op om tegen 2030 de toegang tot drinkwater voor 70 miljoen mensen te garanderen of te verbeteren.

Wereldwijd werd de Waterconferentie van de Verenigde Naties van 22 tot 24 maart 2023 afgesloten met de goedkeuring van de Wateractieagenda. Dit "historische" actieplan bevat meer dan 700 toezeggingen gericht op het veiligstellen van de toegang tot water.

De voorzitter van de Algemene Vergadering van de VN, Csaba Kőrösi, zei dat de 300 miljard dollar aan toezeggingen ter ondersteuning van de Wateragenda het potentieel hebben om minstens 1 biljoen dollar vrij te maken voor sociaal-economische sectoren en ecosystemen⁶.

Kortom, bedrijven met echte oplossingen op dit gebied hebben, net als bij de klimaatzaak, een mooie toekomst voor zich.

Actiegebieden

Gedrag van allemaal

Het eerste en krachtigste type oplossing ligt in het gedrag van ons allemaal, burgers, staten, bedrijven: ons eetpatroon veranderen door minder waterintensieve producten te consumeren, de natuur de ruimte geven om de ruimte terug te winnen (ontbetonnen, opnieuw te beplanten, te behouden), pesticiden om de kwaliteit van de hulpbronnen te behouden, en ten slotte: durf het woord ‘soberheid’ te zeggen.

Bedrijfsgerichte oplossingen

Bedrijven blijven niet stilzitten in het licht van deze uitdaging en hebben in dit opzicht de afgelopen jaren veel geïnnoveerd.

Deze innovaties kunnen in drie categorieën worden ingedeeld:

• Waterbehandeling: analyse, filtratie en zuivering, audit
• Optimalisatie van de watervoorziening: performante en/of intelligente netwerken, constructies en uitrusting, efficiëntie, traceerbaarheid
• Waterbescherming: slimme landbouw, veerkracht tegen extreme weersomstandigheden, water-energieoplossingen

De verwachte groeicijfers voor elk van deze activiteitengebieden liggen ruim boven die van de markt. Dit is niet verrassend gezien de enorme behoeften op dit gebied en de hierboven genoemde overheidsbudgetten

Conclusie

De opwarming van de aarde en de volgende watercrisis zijn nauw met elkaar verbonden.

Beide fenomenen hebben een ongekende omvang, zowel wat betreft de gevolgen ervan als het potentieel van de bedrijven die oplossingen bieden. Twee belangrijke beleggingsthema's dus voor wie potentieel rendement en sociale verantwoordelijkheid wil combineren.

1. Bron: Copernicus - https://www.copernicus.eu/en/news/news/unleashing-power-copernicus-enhancing-decision-making-european-and-global-drought

2. Bron: WMO - https://public.wmo.int/en/resources/bulletin/observing-water-vapour

3. Bron: European Environment Agency - https://www.eea.europa.eu/signals-archived/signals-2018-content-list/articles/close-up-2014-water-int

4. UN / UNRIC - https://unric.org/fr/preserver-l-eau-un-defi-urgent-mais-pas-impossible/

5. World Resource Institute - https://www.wri.org/data/aqueduct-projected-water-stress-country-rankings

6. UN / UNRIC - https://unric.org/fr/conference-nations-unies-eau-2023-resultats/

Dit document, geschreven en gepubliceerd door Belfius Bank, geeft de visie van Belfius Bank op de financiële markten weer. Het bevat geen persoonlijk beleggingsadvies of aanbevelingen, of onafhankelijk beleggingsonderzoek. Aarzel niet om contact op te nemen met uw financieel adviseur als u persoonlijk beleggingsadvies wenst. Hij onderzoekt graag samen met u de mogelijke gevolgen van deze visie op uw persoonlijke beleggingsportefeuille. De genoemde cijfers geven een situatie op een bepaald moment weer en zijn aan verandering onderhevig.