Tijdens haar vergadering van 19 maart 2024 verhoogde de Bank of Japan (BOJ) haar belangrijkste rentetarieven voor het eerst in 17 jaar, waarmee een einde kwam aan de negatieve rente. Hoewel dit een historische beslissing was, had het weinig impact op de financiële markten. Hier bekijken we de context waarin de BOJ haar belangrijkste rentetarieven verhoogde en de gevolgen voor de markten.

Een sombere economische context

De economische groei in Japan is al tientallen jaren zwak. Het bruto binnenlands product is de afgelopen 20 jaar met gemiddeld 0,7%⁽¹⁾ gegroeid, vergeleken met 1,3% voor de eurozone en 2,1% voor de Verenigde Staten. Deze zwakke structurele groei kan worden verklaard door een combinatie van demografische factoren, een vergrijzende bevolking, en een zwakke productiviteitsgroei.

De laatste economische cijfers zijn niet beter. Eind 2023 vermeed het land ternauwernood een technische recessie: het bruto binnenlands product voor het vierde kwartaal werd opwaarts herzien tot +0,1% in reële termen, na een krimp van 0,8% in het derde kwartaal.

De particuliere consumptie, die goed is voor ongeveer 60% van de economie, blijft door de inflatiedruk tekenen van zwakte vertonen. De handel en de export hebben echter geprofiteerd van de zwakke munt, de JPY, waardoor de economie competitiever is geworden.

Grafiek 1: Economische kwartaalgroei in Japan

Goede beursprestaties

De beursprestaties van een land weerspiegelen niet altijd de toestand van de economie. Japan is hiervan een goed voorbeeld. Ondanks een sombere economische situatie presteerden Japanse aandelen zeer goed in 2023, met een stijging van de Nikkei en Topix van respectievelijk 28% en 25% ⁽¹⁾.

Bovendien lijkt het erop dat dit enthousiasme voor Japanse aandelen in 2024 zou kunnen aanhouden. De Nikkei brak door zijn recordhoogte van 38.915,87 punten van 29 december 1989, en sloopte op 4 maart de symbolische barrière van 40.000 punten.

Hoe verklaart men deze goede prestatie?

De zwakte van de JPY was een belangrijke factor in de goede prestaties van de Japanse beurs (zie grafiek 2). Structureel lage groei- en inflatieniveaus leidden ertoe dat de BOJ een ultra-soepel monetair beleid handhaafde.

Terwijl de BOJ haar belangrijkste rentetarieven sinds 2007 niet had verhoogd en ze sinds 2016 op een negatief niveau hield, werden de Verenigde Staten en Europa geconfronteerd met veel hogere inflatiecijfers, waardoor de centrale banken van deze landen gedwongen werden om de belangrijkste rentetarieven vanaf 2022 drastisch te verhogen.

Het verschil in monetair beleid heeft de JPY verzwakt ten opzichte van de USD en EUR, en de Japanse beurs doen stijgen.

Grafiek 2: Evolutie EUR/JPY en de beursindex Topix

In het verleden behaalde resultaten zijn geen betrouwbare indicator voor toekomstige resultaten. Bij een index van het type ‘Price’ worden de dividenden van de aandelen niet opnieuw belegd in de index (in tegenstelling tot een index van het type ‘Total Return’). Meer informatie over deze index vindt u op https://www.jpx.co.jp/english/markets/indices/topix/

Waarom verhoogde de BOJ de rente?

Japan vocht jaren tegen deflatie, d.w.z. een voortdurende daling van de prijzen. Pas in september 2021 werd de inflatie positief en ze bereikte 4,3% in januari 2023. Sinds die piek is de inflatie weer gedaald tot 2,2% in januari 2024 ⁽²⁾.

De BOJ vertrouwt er echter op dat ze haar doelstelling van een stabiele inflatie van ongeveer 2% zal halen. Daarom besloot ze op 19 maart haar belangrijkste rentetarieven te verhogen tot 0% en af te stappen van de Yield Curve Control. Dit besluit werd ondersteund door de aankondiging op 15 maart dat de grootste Japanse bedrijven waren overeengekomen om de lonen in 2024 met 5,28% te verhogen, de grootste stijging in 33 jaar ⁽³⁾.

Wat zijn de gevolgen voor de markten?

Hoewel het besluit van de BOJ historisch is, werd het alom verwacht. Daarom had het weinig impact op de financiële markten.

Het beleid van de BOJ zal waarschijnlijk soepel blijven. Een te sterke renteverhoging kan leiden tot een sterkere JPY en het risico dat Japan terugvalt in deflatie, een situatie die ze koste wat het kost wil vermijden.

In de toekomst lijkt het waarschijnlijk dat de BOJ zeer voorzichtig zal zijn en dat de rente voorzichtig zal worden verhoogd, afhankelijk van de inflatiecijfers.

Conclusie

De stijging van de reële lonen veroorzaakt door een stijging van de lonen en een daling van de inflatie, zou moeten leiden tot een opleving van de binnenlandse consumptie in Japan. Een versnelling van de economische groei in combinatie met een monetair beleid dat waarschijnlijk soepel zal blijven, zou de Japanse beurs kunnen blijven ondersteunen, op voorwaarde dat de JPY geen spelbreker wordt.

Bron:
⁽¹⁾ Refinitiv
⁽²⁾ https://tradingeconomics.com/japan/inflation-cpi
⁽³⁾ https://www.reuters.com/markets/asia/japan-unions-will-unveil-results-wage-talks-presaging-shift-central-bank-2024-03-15

Dit door Belfius Bank opgesteld en gepubliceerd document weerspiegelt de visie van Belfius Bank op de financiële markten. Het bevat geen individueel beleggingsadvies, noch een beleggingsaanbeveling of onafhankelijke research op het vlak van beleggingen. De aangehaalde cijfers zijn een momentopname en kunnen veranderen.

Resultaten uit het verleden, gesimuleerde resultaten uit het verleden of prognoses van toekomstige resultaten van een financieel instrument, een financiële index of een beleggingsdienst vormen geen betrouwbare indicatoren voor toekomstige resultaten.

Brutoresultaten kunnen beïnvloed worden door provisies, vergoedingen en andere lasten. Prestaties uitgedrukt in een andere munt dan die van het land van verblijf van de belegger zijn onderhevig aan wisselkoersschommelingen, met een negatieve of positieve impact op de resultaten.