Psychologie en de aandelenmarkt

Een financiële markt is een plek waar verschillende mensen samenkomen om, vaak op basis van hun ideeën en emoties, tot een bepaalde consensus te komen omtrent de verhandelde prijs. Daarom worden in analyses van een bepaalde markt vaak woorden gebruikt als "angst", "vertrouwen", "optimisme", "paniek" en "hebzucht" om het markt- en het beleggerssentiment te beschrijven.

Behavioral finance en particuliere beleggers

De prestaties van individuele beleggers zijn vaak lager dan die van benchmarkindices op de aandelenmarkt. Behavioral finance biedt verschillende verklaringen voor dit fenomeen. Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste vooroordelen en gedragingen die deze ondermaatse prestaties kunnen verklaren:

1. Emotionele denkfouten

Individuele beleggers nemen vaak beslissingen onder invloed van hun emoties:

• Verliesaversie: Verliezen worden intenser gevoeld dan vergelijkbare winsten, waardoor beleggers winnende posities te snel verkopen en verliezende posities te lang vasthouden.
• Emotionele uitbundigheid: Tijdens financiële zeepbellen of crises hebben beleggers de neiging om te kopen als de prijzen hoog zijn (euforie) en te verkopen als de prijzen laag zijn (paniek).

2. Cognitieve denkfouten

Deze vooroordelen beïnvloeden de manier waarop beleggers informatie verwerken:

• Neiging tot te veel vertrouwen: Beleggers overschatten hun vermogen om markttrends te voorspellen, waardoor ze buitensporige risico's nemen of te vaak handelen.
• Neiging tot representativiteit: Beleggers trekken snel conclusies op basis van recente gebeurtenissen, in de overtuiging dat prestaties uit het verleden zich zullen herhalen.
• Neiging tot bevestiging: Beleggers zoeken naar informatie die hun aanvankelijke overtuigingen bevestigen en negeren informatie die deze overtuigingen tegenspreken.

3. Buitensporige handel en bijbehorende kosten

• Overactiviteit: Veel particuliere beleggers 'handelen' te vaak op de korte termijn in plaats van op de lange termijn, waardoor ze hogere transactiekosten betalen en een lager nettorendement overhouden.
• Slechte timing: Beleggers proberen de markt te "timen" (kopen en verkopen op het juiste moment) maar falen vaak omdat het moeilijk is om bewegingen op de zeer korte termijn te voorspellen.

4. Het kudde-effect

Beleggers volgen vaak de massa en kopen trendy of populaire activa, waardoor ze worden blootgesteld aan mogelijke speculatieve zeepbellen.

5. Gebrek aan diversificatie

• Overmatige concentratie: Veel particuliere beleggers hebben een slecht gespreide portefeuille, geconcentreerd in een paar aandelen of sectoren, waardoor het specifieke bedrijfsrisico toeneemt.
• Binnenlandse voorkeur: Beleggers hebben de neiging om meer te beleggen in aandelen uit hun eigen land, waardoor de internationale blootstelling en spreiding beperkt is.

6. Verankeringseffect

Beleggers klampen zich vaak vast aan initiële informatie (zoals een aankoopprijs) om de waarde van een actief in te schatten. Hierdoor is het vermogen om hun strategie aan te passen in het licht van nieuwe gegevens beperkt.

7. Onderschatting van passieve investeringen

Veel individuele beleggers proberen de markt te verslaan door actief beheer toe te passen, zonder zich te realiseren dat de meerderheid van de actieve beheerders op de lange termijn ondermaats presteert ten opzichte van indices. Particuliere beleggers overschatten zichzelf vaak, ook al is bewezen dat het heel moeilijk is om de markt te verslaan.

Hoe zit het met 2024?

Ondanks recordrendementen op de aandelenmarkt slaagden particuliere beleggers er niet in om de prestaties van de S&P 500 index te evenaren. Gemiddeld stegen hun beleggingen in Amerikaanse aandelen met slechts 3,7% in 2024. Dit in een jaar waarin de index rendementen van bijna 30% liet zien!¹

Wat zijn de redenen hiervoor?

De dominante technologiesector en "Magnificent 7" waren de grote winnaars dit jaar. Veel particuliere beleggers hebben echter grote investeringen in deze sectoren vermeden en gaven de voorkeur aan aandelen met een hoge volatiliteit, aandelen die populair zijn op sociale media maar zeer risicovol, of aandelen in meer defensieve sectoren zoals consumentengoederen die slecht hebben gepresteerd.

Ten tweede veroorzaakte een marktcorrectie begin augustus bezorgdheid bij sommige kleine beleggers, waardoor ze hun aandelen tegen relatief lage prijzen verkochten. Toen de markten herstelden, vonden beleggers het moeilijk om opnieuw in te stappen tegen voordeligere koersen, waardoor ze het marktherstel misliepen.

Een derde belangrijke factor is de voorkeur voor zekerheid. Veel individuele beleggers geven er de voorkeur aan om een deel van hun vermogen in contanten aan te houden, in de overtuiging dat dit hen een zekere zekerheid biedt in het geval van een marktdaling.

Tot slot

De sterke "underperformance" van particuliere beleggers ten opzichte van de S&P 500 in 2024 kan verklaard worden door een combinatie van ondermaats beheer en verschillende denkfouten. Voor deze beleggers ligt de toekomst in het beter begrijpen van hun denkfouten en markttrends, om hun kansen op succes ten opzichte van een benchmark zoals de S&P 500 te maximaliseren.

¹ Bron: Pourquoi la performance des investisseurs particuliers est inférieure à celle du S&P 500 | Agefi.com

Dit document, geschreven en gepubliceerd door Belfius Bank, geeft de visie van Belfius Bank op de financiële markten. Het bevat geen persoonlijk beleggingsadvies, beleggingsaanbevelingen of onafhankelijk beleggingsonderzoek. De vermelde cijfers weerspiegelen de situatie op een bepaald moment en zijn onderhevig aan wijzigingen.

In het verleden behaalde resultaten, simulaties van in het verleden behaalde resultaten en voorspellingen van toekomstige resultaten van een financieel instrument, financiële index, beleggingsstrategie of dienst zijn geen betrouwbare indicatoren voor toekomstige resultaten.

Brutoresultaten kunnen worden beïnvloed door commissies, vergoedingen en andere kosten. Resultaten uitgedrukt in een andere valuta dan die van het land waar de belegger woont, zijn onderhevig aan wisselkoersschommelingen, die een positieve of negatieve impact kunnen hebben op de resultaten. Wanneer in dit document wordt verwezen naar een bepaalde fiscale behandeling, is dergelijke informatie afhankelijk van de individuele situatie van elke belegger en kan deze worden gewijzigd.

Aarzel niet om contact op te nemen met uw financieel adviseur voor persoonlijk beleggingsadvies, die samen met u de mogelijke gevolgen van deze visie voor uw individuele beleggingsportefeuille zal onderzoeken.