Waarop moet je letten vooraleer je effectief trouwt?

Treed je in het huwelijksbootje zonder tussenkomst van een notaris dan trouw je automatisch onder het wettelijk stelsel. Alle inkomsten die jullie genieten tijdens het huwelijk vallen dan in de huwgemeenschap, een globale pot dus. Deze inkomsten zijn niet alleen beroepsinkomsten maar werkelijk alle inkomsten die je tijdens je huwelijk verkrijgt dus ook bijvoorbeeld de huurinkomsten van een huis dat je gekocht hebt vóór je huwelijk.
Bij echtscheiding wordt deze gemeenschappelijke pot eenvoudigweg gewoon in twee verdeeld.

Wat wel eigen blijft, en dus niet in deze gemeenschappelijke pot valt, is hetgeen je hebt verworven voor je huwelijk (bijvoorbeeld het huis dat je gekocht had) of hetgeen je via erfenis of schenking hebt verkregen. Op deze goederen kan jouw partner in het kader van een echtscheiding geen rechten laten gelden.

Maar je kan uiteraard ook kiezen voor een stelsel van scheiding van goederen. Een notaris stelt hiervoor een huwelijkscontract op. Onder dit huwelijksstelsel is er geen gemeenschappelijke pot. Elke partner blijft eigenaar van zijn/haar vermogen. Hierdoor behoren de beroepsinkomsten niet tot de huwgemeenschap. Bij een echtscheiding neemt iedere partner gewoon zijn/haar vermogen terug en worden enkel die goederen die jullie samen hebben aangekocht verdeeld, verder niets.

Geen van deze stelsels is het ‘beste’ stelsel. Je zal namelijk rekening moeten houden met een aantal elementen die eigen zijn aan jouw specifieke situatie.

Het stelsel van gemeenschap is doorgaans een goed stelsel, anders was dit niet het wettelijk stelsel geworden. Het creëert nl. een grote solidariteit tussen de echtgenoten. Vaak is dat net de bedoeling.

Maar er kunnen omstandigheden zijn die maken dat het stelsel van scheiding van goederen soms een betere keuze kan zijn zoals bijvoorbeeld wanneer er een groot familiaal vermogen is bij één of beide partners. Dit stelsel wordt doorgaans ook gekozen wanneer één van de partners beroepsactief is als zelfstandige. In een scheiding van goederen beperk je namelijk het onderpand van de schuldeisers. De vermogens van beide partners maken namelijk geen deel uit van een gemeenschappelijke pot en blijven gescheiden zodat de goederen van de andere partner buiten schot blijven als er professionele schulden zijn.

Kan je van gedachte veranderen tijdens het huwelijk?

De keuze voor een huwelijksstelsel is niet noodzakelijk definitief. Er zijn heel wat momenten in het huwelijksleven waar een herziening van het huwelijksstelsel nuttig kan zijn.

Als je een zelfstandige activiteit opstart.

Als er geen huwelijkscontract werd opgesteld of je hebt gekozen voor een gemeenschapsstelsel, kan het nuttig zijn om langs te gaan bij de notaris en te switchen naar een stelsel van scheiding van goederen.

Als je een woning aankoopt.

Ben je gehuwd onder het wettelijk stelsel en wens je een woning aan te kopen dan word je geacht deze te kopen met het gemeenschappelijk vermogen. De financiering van een woning is soms zeer complex, een van de partners heeft soms meer vermogen ter beschikking omdat deze meer verdient of financiële hulp heeft gekregen van zijn/haar ouders … dergelijke zaken kunnen geregeld worden in het huwelijkscontract. Je kan onder een wettelijk stelsel ook perfect een onroerend goed op jouw eigen naam alleen aankopen. Dit doe je dan bijvoorbeeld met gelden die je al had verdiend voor het huwelijk, maar dan moet je in de aankoopakte uiteraard wel een verklaring van wederbelegging voorzien. Bespreek dit dus zeker met de notaris.

Ben je daarentegen gehuwd onder een stelsel van scheiding van goederen, dan kan je deze aankoop op jouw naam alleen doen en hoeft een dergelijke verklaring van wederbelegging niet.

Wil je als enige eigenaar van de woning toch een zekere vorm van solidariteit creëren dan kan je deze woning vanuit jouw eigen vermogen inbrengen in het gemeenschappelijke vermogen. Er is hiervoor wel een notariële akte nodig.

Ook in een stelsel van scheiding van goederen kan je een solidariteit creëren door een gemeenschappelijk vermogen te voorzien waarin de woning door één of beide partners wordt ingebracht. Men noemt dat een toegevoegd intern gemeenschappelijk vermogen. Zo blijven de goederen mooi eigen van elke partner, behalve de gezinswoning die gemeenschappelijk wordt. Ook hiervoor moet je langs bij de notaris.

Het huwelijksstelsel herzien kan ook nuttig zijn wanneer er kinderen zijn.

Het huwelijkscontract herzien kan ook nuttig zijn omdat je wenst dat de langstlevende partner optimaal financieel beschermd is en niets tekortkomt, mocht er iets met je gebeuren.

Jouw huwelijkscontract bepaalt hoe jouw latere nalatenschap eruit zal zien. Trouwde je zonder een huwelijkscontract op te stellen, dan wordt bij een overlijden de gemeenschap gewoon in twee helften verdeeld. De ene helft verkrijgt de langstlevende op grond van het huwelijksstelsel en de andere helft komt toe aan de nalatenschap. Deze nalatenschap wordt vervolgens verdeeld tussen de langstlevende en de kinderen. Door middel van een huwelijkscontract is het mogelijk om meer te laten toekomen aan de langstlevende. Een zogenaamd keuzebeding laat de langstlevende toe te kiezen wat hij of zij uit de gemeenschap voor zichzelf houdt en dus meer dan de helft die volgens de wet aan deze langstlevende toekomt. Dit kan vele administratieve lasten besparen als de kinderen nog minderjarig zijn, maar zelfs bij oudere kinderen kan zo’n keuzebeding nuttig zijn, meer bepaald voor de gezinswoning. Dankzij het keuzebeding kan de overlevende partner de gezinswoning voor de volle eigendom naar zich doen toekomen. Heb je geen keuzebeding voorzien, dan zal de langstlevende enkel het vruchtgebruik erven van het deel van de overleden partner. Als langstlevende kan je de woning dan wel blijven gebruiken (erin wonen of het verhuren) maar je kan de woning niet verkopen zonder akkoord van de kinderen. Dit kan echt vervelend zijn, zeker met jonge kinderen waarbij je dan de toestemming van de vrederechter nodig zal hebben.

Ook bij een scheiding van goederen kan je ervoor zorgen dat de langstlevende meer krijgt dan wettelijk voorzien onder meer door toevoeging van een zogenaamd verrekenbeding dat er voor zorgt dat de inkomsten verworven tijdens het huwelijk toch tussen de echtgenoten verdeeld zullen worden. Of je kan een gezinswoning die ingebracht werd in het toegevoegd intern gemeenschappelijk vermogen door middel van een keuzebeding voor de totaliteit aan de langstlevende laten toekomen.

Tenslotte kan het nuttig zijn om jouw huwelijksstelsel te herzien wanneer je al heel lang gehuwd bent.

Het recht dat de huwelijksstelsels beheerst is door de jaren heen erg geëvolueerd. Dit is ook normaal omdat het recht de evoluties in de samenleving volgt. Zo kunnen huwelijkscontracten verouderde bedingen zoals het zogenaamde "langst leeft al"-beding, verblijvingsbeding of de contractuele erfstelling bevatten die best worden aangepast aan het huidige recht.

De informatie in dit document houdt geen advies in over financiële planning met betrekking tot uw persoonlijke situatie. Dit document bevat juridische en/of fiscale informatie, gebaseerd op de wetgeving en de rechtspraak van kracht op het ogenblik van de redactie ervan. Eventuele nieuwe wetgeving of rechtspraak van na de redactiedatum van het document is hier niet in opgenomen.