De website PensionStat.be toont aan dat vrouwen gemiddeld €499 minder pensioen ontvangen dan mannen, een verschil van 21%¹.

Dit is een indrukwekkend cijfer, maar het moet worden genuanceerd: de gegevens hebben betrekking op mensen die in 2023 voor het eerst een ouderdomspensioen ontvingen (d.w.z. die begin jaren tachtig begonnen te werken). Deze kloof zal de komende jaren waarschijnlijk kleiner worden, en wel om twee redenen:

Versoepeling van de voorwaarden voor toegang tot het pensioen voor meewerkende echtgenoten vanaf 1 januari 2023

Op 31 december 2021 waren 18 297 meewerkende echtgenoten vrouwen (86,24%), terwijl slechts 2 919 mannen (13,76%) onder dit statuut vielen².

Sinds 2003 genieten meewerkende echtgenoten hun eigen pensioenrechten via een specifieke regeling (het maxistatuut). Dit statuut vereiste echter een bewezen loopbaan van 30 jaar. In de meeste gevallen hadden personen geboren voor juni 1968 een te korte loopbaan om recht te hebben op dit minimumpensioen op wettelijke pensioenleeftijd. Deze meewerkende echtgenoten, voor het overgrote deel vrouwen, werden dus gepenaliseerd.

Het is pas sinds 1 januari 2023 dat deze voorwaarden werden versoepeld en sinds dan kunnen meewerkende echtgenoten geboren tussen 1 januari 1956 en 31 mei 1968 genieten van hun eigen pensioenrechten, op voorwaarde dat ze tussen 1 januari 2003 en 30 september 2005 minstens één trimester aangesloten waren bij het maxistatuut en een loopbaan hebben die minstens gelijk is aan twee derde van een volledige loopbaan tussen 1 januari 2003 en het kwartaal voorafgaande aan de datum waarop het pensioen ingaat.

TIP: Zorg er als meewerkende echtgeno(o)t(e) voor dat je aangesloten bent bij het maxistatuut, dat je aangesloten bent bij hetzelfde sociale verzekeringsfonds als je echtgeno(o)t(e) en dat je sociale bijdragen betaalt.

Ouderschapsverlof en tijdskrediet

Voor personen die voor het eerst een rustpensioen ontvingen in 2023 (rcfr. cijfers PensionStat) waren de mogelijkheden om van ouderschapsverlof en tijdskrediet te genieten zeer beperkt. In het verleden kozen veel vrouwen voor deeltijds werk om voor hun kinderen te zorgen, wat natuurlijk een impact had op hun pensioen.

Sinds enkele jaren is het mogelijk om te kiezen voor ouderschapsverlof of tijdskrediet om voor kinderen te zorgen³. Het grote voordeel van deze formules is dat ze geen invloed hebben op de berekening van de lengte van de loopbaan of het uiteindelijke bedrag van het pensioen.

TIP: gebruik eerst je ouderschapsverlof en tijdskrediet om voor je kinderen te zorgen in plaats van te kiezen voor een deeltijdse baan.

In 2020 telde België ongeveer 300.000 personen die thuis bleven om het huishouden te doen, voor het overgrote deel vrouwen⁴, die dus geen eigen pensioenrechten hebben.

Wat kan er gedaan worden om deze mensen enige bescherming te bieden?

Het gezinspensioen

Als je getrouwd bent en je partner heeft geen (of een zeer beperkt) pensioen, dan kan de echtgenoot een pensioen ontvangen voor het koppel, berekend tegen het "gezins"-tarief (d.w.z. 75% van het loon wordt in aanmerking genomen).

Voor samenwonenden (wettelijk of feitelijk) wordt dit "gezins"-tarief niet toegepast en worden de pensioenrechten berekend tegen het "alleenstaande" tarief, d.w.z. er wordt slechts rekening gehouden met 60% van het loon.

TIP: Als een van de partners niet werkt, kan het de moeite waard zijn om te overwegen om te trouwen. Natuurlijk heeft een huwelijk een aanzienlijke impact op het vermogen en moeten alle gevolgen worden afgewogen.

Solidariteit creëren via een huwelijkscontract

Als je ervoor kiest om te trouwen, heeft dat niet alleen gevolgen voor je pensioen. Je kunt op die manier ook solidariteit creëren tussen de partners.

Je kunt dit doen door te trouwen volgens het wettelijke stelsel. In dit stelsel worden alle inkomsten die tijdens het huwelijk worden ontvangen automatisch gemeenschappelijk. Dus als een van de partners niet werkt, komt het beroepsinkomen van de ander toch in een gemeenschappelijke pot. Bij een scheiding wordt deze gezamenlijke pot in twee gelijke helften verdeeld.

Of je trouwt onder het systeem van scheiding van goederen, maar je voorziet in een zekere vorm van solidariteit in het huwelijkscontract. Dit kan door te voorzien in een zogenaamd "intern gemeenschappelijk vermogen", wat neerkomt op het creëren van een gemeenschappelijk pot binnen een stelsel van scheiding van goederen. Ingeval van echtscheiding wordt deze gezamenlijke pot in principe in twee gelijke helften verdeeld. Opgelet! Je kunt niet bepalen in je huwelijkscontract dat beroepsinkomsten in deze gezamenlijke pot worden gestort, want dan zou je stelsel kunnen geherkwalificeerd worden in een gemeenschapsstelsel. Maar je kunt bijvoorbeeld wel bepaalde bankrekeningen in deze beperkte gemeenschap onderbrengen. Dat kan bijvoorbeeld spaargeld zijn.

Pensioensparen

Opgelet! Als je nooit hebt gewerkt, krijg je geen wettelijk pensioen. Als je nooit getrouwd bent geweest, heb je ook geen recht op een overlevingspensioen of een uit de echt gescheiden partnerpensioen. De enige uitkering waar je recht kan op hebben, indien je inkomsten onvoldoende zijn, is de inkomensgarantie voor ouderen.

Het is daarom een goed idee om een pensioenspaarplan af te sluiten. Dit staat bekend als de 3e pensioenpijler. Op die manier zet je elk jaar een bedrag opzij en bouw je een pensioenkapitaal op terwijl je geniet van een belastingvermindering (met een plafond).

TIP: In 2024 kun je tot €1020 sparen en profiteren van een belastingvermindering van €306, terwijl je een kapitaal opbouwt voor je oude dag.

1° pensionstat.be

2° inasti.be

3° igvm-iefh.belgium.be

4° lecho.be

De informatie in dit document houdt geen advies in over financiële planning met betrekking tot uw persoonlijke situatie. Dit document bevat juridische en/of fiscale informatie, gebaseerd op de wetgeving en de rechtspraak van kracht op het ogenblik van de redactie ervan. Eventuele nieuwe wetgeving of rechtspraak van na de redactiedatum van het document is hier niet in opgenomen.