Duolegaat minder voordelig door hervorming erfbelasting?

Op 23 februari 2018 kwam de Vlaamse regering tot een akkoord over de hervorming van de erfbelasting in Vlaanderen. Die houdt verschillende maatregelen en wijzigingen in, zoals de daling van het toptarief van 65 naar 55%, enkele nieuwe vrijstellingen en het maximaal faciliteren van de hervorming van het erfrecht, die op 1 september 2018 in werking treedt, en het wegwerken van de fiscale onzekerheden van deze hervorming.

We bekijken welke impact de hervorming van de erfbelasting heeft op het duolegaat.

Is een duolegaat voor verwanten/dierbaren nu minder voordelig?

Met de huidige tarieven in de erfbelasting wordt meestal een verhouding van 50/50 aangeraden voor het duolegaat, hoewel veel afhangt van de grootte van de nalatenschap en het gekozen goede doel. Op het 1e zicht lijkt het er op dat het verschil in netto erfdeel voor de zijverwanten met of zonder duolegaat kleiner wordt. Zonder duolegaat zal de belastingdruk max. 55% bedragen en houden ze dus netto min. 45% over. Een voorzichtig duolegaat leidt ertoe dat de erfgenamen netto 50% krijgen.

Maar de lagere tarieven zorgen er ook voor dat het goede doel minder erfbelasting moet betalen op het deel van de erfgenamen. Met de nieuwe tarieven zal een scherpere verhouding, bv. 45/55, in veel gevallen nog altijd zorgen voor een voldoende substantieel netto erfdeel aan het goede doel.

Voorbeeld

Oom Kris heeft een vermogen van 1.300.000 euro. Met de nieuwe tarieven is zijn nichtje Andréa zonder duolegaat 700.500 euro erfbelasting verschuldigd. Netto houdt ze dus 599.500 euro over, een belastingdruk van 53,88%. Vandaag (met de huidige tarieven) zou Andréa nog 825.000 euro betalen (63,46%, een verschil van 124.500 euro), waardoor ze netto amper 475.000 euro zou overhouden.

Een (op vandaag) voorzichtig duolegaat met een 50/50-verhouding geeft Andréa een erfdeel van 650.000 euro. Vandaag is dat 175.000 euro meer dan zonder duolegaat, maar met de nieuwe tarieven is het verschil maar 50.500 euro. Het goede doel krijgt ook 650.000 euro, maar moet zowel haar eigen erfbelasting betalen (8,5% -> 55.250 euro) als die op het deel van Andréa (huidige tarieven: 402.500 euro; nieuwe tarieven: 343.000 euro euro). Het netto erfdeel van het goede doel bedraagt dus:

	Huidige tarieven	Nieuwe tarieven
Bruto erfdeel goede doel	€650.000	€650.000
Erfbelasting op eigen deel (8,5%)	€55.250	€55.250
Erfbelasting op deel erfgenamen	€402.500	€343.000
Netto erfdeel goede doel	€192.250	€251.750

Met de nieuwe tarieven kan een duolegaat dus een scherpere verhouding bevatten, bv. 45/55, en houdt het goede doel nog altijd een substantieel netto erfdeel over. In dat geval ontvangt nichtje Andréa een erfdeel van 715.000 euro. Het verschil zonder duolegaat (599.500 euro) is een stuk groter: 115.500 euro. Voor het goede doel ziet de afrekening er dan als volgt uit:

	Huidige tarieven	Nieuwe tarieven
Bruto erfdeel goede doel	€585.000	€585.000
Erfbelasting op eigen deel (8,5%)	€49.725	€49.725
Erfbelasting op deel erfgenamen	€444.750	€378.750
Netto erfdeel goede doel	€90.525	€156.525

Wat met bestaande duolegaten?

Met de nieuwe tarieven zullen veel bestaande duolegaten (voorzichtig, met een 50/50-verhouding) voor een veel groter netto erfdeel voor de goede doelen zorgen en zal het verschil voor de erfgenamen met of zonder duolegaat veel kleiner worden. Daarom is het aangewezen om bestaande duolegaten na de hervorming van de erfbelasting grondig te evalueren en eventueel te herschrijven.

Lars Everaert
Wealth Analysis & Planning bij Belfius Bank