Het duolegaat: wat verandert er in het Vlaams Gewest?

Het duolegaat is een techniek die erin bestaat dat iemand zijn/haar vermogen niet alleen nalaat aan een vriend(in) of een ver familielid (de ‘bijzondere legataris’), maar ook gedeeltelijk aan een liefdadigheidsinstelling (de ‘algemene legataris’). Daarbij moet deze laatste, naast de eigen erfbelasting, ook de erfbelasting betalen die de andere legataris(sen) (vriend(en) of verre familie) verschuldigd is (zijn).

Het duolegaat maakt het dus mogelijk een dubbel doel te bereiken, namelijk:

• enerzijds: een deel van zijn/haar vermogen na te laten aan een goed doel dat de erflater na aan het hart ligt;
• anderzijds: verre familieleden of derden (zonder familieband) te bevoordelen zonder dat zij erfbelasting hoeven te betalen op het deel van de nalatenschap dat zij ontvangen.

Naast deze dubbele doelstelling is het duolegaat interessant omwille van zijn belastingvoordeel. Het feit dat de erfbelasting die normaliter door de bijzondere legatarissen verschuldigd is, gedragen wordt door de liefdadigheidsinstelling, wordt immers niet beschouwd als een belastbaar voordeel.

Brussel en Wallonië: er verandert niets

In het Waals en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest kunnen belastingplichtigen nog steeds gebruikmaken van de techniek van het duolegaat. Geen van beide regio's heeft plannen aangekondigd om het fiscaal voordeel van het duolegaat te herzien.

En in het Vlaams Gewest? Sinds juli 2021 is er geen fiscaal voordeel meer!

Het Vlaamse Gewest heeft besloten het belastingvoordeel van het duolegaat af te schaffen en dit te compenseren door ‘rechtstreekse’ legaten aan goede doelen aan te moedigen.

In concreto verandert het volgende:

• het aan het duolegaat verbonden belastingvoordeel wordt afgeschaft;
• ter compensatie worden de tarieven van toepassing op non-profit goede doelen in de erfbelasting (nu 8,5%) en schenkbelasting (nu 5,5%) verlaagd tot 0%.

Er zijn geen overgangsmaatregelen voorzien. Deze verschillende maatregelen zijn dus van kracht sinds 1 juli 2021 en gelden voor overlijdens vanaf die datum (ongeacht de datum van het testament).

Het is dan ook zeer waarschijnlijk dat de liefdadigheidsinstelling die als algemeen legataris werd aangeduid, het haar gedane legaat zal verwerpen, waardoor de beoogde successieplanning in het water valt.