Erfovereenkomsten

Het huidig erfrecht laat niet toe dat u bij leven een overeenkomst sluit met uw erfgenamen over hun rechten in uw toekomstige nalatenschap. Op een paar uitzonderingen na, geldt namelijk een verbod op overeenkomsten over een nog niet opengevallen nalatenschap. Maar in het nieuwe erfrecht, van kracht vanaf 1 september 2018, worden die uitzonderingen uitgebreid.

Erfovereenkomsten bij schenkingen

De nieuwe uitzonderingen zijn van toepassing op schenkingen uit het verleden of uitgevoerd op het moment van de erfovereenkomst. Het akkoord dat erfgenamen hierover onderling sluiten, kan na uw later overlijden niet meer worden betwist.

Die erfovereenkomsten moeten via een notariële akte worden verleden. De notaris moet daarbij een specifieke procedure respecteren waarbij alle partijen voldoende tijd en informatie krijgen om na te denken over de erfovereenkomst die ze willen afsluiten.

Punctuele erfovereenkomsten

Punctuele erfovereenkomsten worden in sommige gevallen toegelaten. Zo kunnen u en uw erfgenamen afspraken maken over de inbreng en de inkorting van een bepaalde schenking. Dit zijn enkele voorbeelden:

• Schenkt u bij leven aan niet-reservataire erfgenamen of aan slechts enkele van uw reservataire erfgenamen, dan kunnen uw reservataire erfgenamen afstand doen van hun recht om inbreng en inkorting te vragen van de schenking in uw nalatenschap bij uw overlijden. Reservataire erfgenamen kunnen met andere woorden vanaf 1 september 2018 op een geldige wijze afstand doen van al hun erfrechtelijke aanspraken ten aanzien van één of meer schenkingen.
• Uw kinderen kunnen een akkoord sluiten over de waarde van een goed dat aan één of meer van hen werd geschonken. Bij uw latere overlijden, zal deze overeengekomen waarde gelden om te weten wat de begiftigde van die schenking moet inbrengen.
• Het al bestaande ‘Valkeniersbeding’, waarbij echtgenoten elkaar bij huwelijkscontract kunnen onterven als er niet-gemeenschappelijke kinderen zijn, is en blijft eveneens een punctuele erfovereenkomst. Door de specifieke procedure die de notaris bij iedere erfovereenkomst moet respecteren, zal een ‘last minute’-huwelijkscontract met een Valkeniersbeding niet mogelijk zijn.

Globale erfovereenkomsten

Ook bepaalde globale erfovereenkomsten worden mogelijk, op voorwaarde dat al uw kinderen hieraan deelnemen. Hiermee kan u schenkingen en/of voordelen (bv. kosteloos inwonen, financiering studies) die u uw kinderen in het verleden al gaf, of op dat moment wil doen, definitief regelen.

Dat moet leiden tot een ‘subjectief evenwicht’ tussen uw kinderen, waarvan uitdrukkelijk melding moet worden gemaakt in de erfovereenkomst. Alle schenkingen en voordelen die in een globale erfovereenkomst worden opgenomen, kunnen bij uw later overlijden geen voorwerp meer uitmaken van een vraag of eis tot inbreng of inkorting. Ze zijn dus erfrechtelijk definitief geregeld. Let op: de globale erfovereenkomst laat niet toe om ook toekomstige schenkingen of de verdeling van uw nalatenschap te regelen met uw kinderen.

Impact op uw vermogensplanning

Het nieuwe erfrecht kan een verregaande, soms ongewenste impact hebben op vroegere schenkingen. Spreek uw Private Banker, notaris en/of adviseur aan om eventueel via een erfovereenkomst bijkomende stappen te ondernemen in uw vermogensplanning. Samen met u bekijken ze hoe u uw vermogen optimaal en naar uw wens aan de volgende generatie overdraagt.

Tim Roovers
Wealth Analysis & Planning bij Belfius Bank