Sinds de overheveling van de bevoegdheden inzake schenkings- en erfbelasting publiceert de Vlaamse Belastingdienst, kortweg ‘Vlabel’, in een niet-aflatend tempo zogenaamde ‘Administratieve standpunten’.
Een standpunt is geen wetsbepaling, maar licht toe hoe de administratie bepaalde artikels uit de Vlaamse Codex Fiscaliteit interpreteert en toepast in de praktijk. Er is nu ook een nieuw fiscaal standpunt met betrekking tot de burgerlijke maatschap.
In 2016 gaf Vlabel zijn fiscale interpretatie van gesplitste inschrijving van effecten. Dat zijn geldbeleggingen die voor het vruchtgebruik ingeschreven zijn op naam van de erflater en voor de blote eigendom op naam van een derde.
Bij overlijden van de erflater (en dus de vruchtgebruiker) gaat Vlabel er van uit dat een gesplitste inschrijving een verdoken schenking was. De effecten worden geacht in volle eigendom aanwezig te zijn in de nalatenschap van de erflater en door de derde te zijn verkregen als legaat. Dat betekent dat hierop (sinds 1 juni 2016) nog erfbelasting verschuldigd is. Behalve als u kan bewijzen dat de gesplitste inschrijving geen verdoken schenking was, bv. door aan te tonen dat er een voorafgaande schenking was waarop schenkingsbelasting werd betaald.
Tot voor enkele maanden was er discussie over de mogelijkheid om deelgerechtigdheden van een burgerlijke maatschap te schenken met voorbehoud van vruchtgebruik, zonder achteraf eveneens erfbelasting te moeten betalen. Vlabel heeft die discussie nu beslecht door een zeer duidelijke toevoeging aan het eerdere standpunt. Sinds 1 juni 2017 geldt die toevoeging voor gesplitste inschrijvingen in het kader van een maatschap.
Eerst en vooral stelt Vlabel dat de maatschap geen rechtspersoonlijkheid heeft en fiscaal transparant is. Bij een overdracht van deelgerechtigdheden in een burgerlijke maatschap is er sprake van een overdracht van de achterliggende goederen van die maatschap. Dat betekent dat Vlabel – op het vlak van registratie- en erfbelasting – de overdracht van de deelgerechtigdheden beschouwt als een overdracht van de respectievelijke goederen die in de maatschap werden ingebracht. De aard van die goederen bepaalt dus de belastbaarheid.
Stel: de vruchtgebruiker ontvangt opbrengsten uit de effecten en koopt daarmee nieuwe effecten die hij opnieuw gesplitst inschrijft. Ook dan is het standpunt van Vlabel van toepassing en kan er erfbelasting verschuldigd zijn. Tenzij de vruchtgebruiker deze nieuwe effecten ook schenkt mét betaling van schenkingsbelasting.
Hetzelfde geldt wanneer de algemene vergadering van de maatschap beslist om de opbrengsten van de effectenportefeuille niet uit te keren. Ook dat beschouwt Vlabel als een nieuwe inschrijving, waardoor u de facto verplicht bent om alle interesten en dividenden uit de burgerlijke maatschap uit te keren. Doet u dat niet, dan is er later nog erfbelasting verschuldigd op deze vruchten.
Voortaan is het uitgesloten om deelgerechtigdheden van een burgerlijke maatschap te schenken met voorbehoud van vruchtgebruik zonder betaling van schenkingsbelasting. Doet u dit toch, dan is er later nog erfbelasting verschuldigd op de delen die de erflater in volle eigendom of in vruchtgebruik aanhoudt.
Enkele nuanceringen
Deelgerechtigdheden geschonken vóór 1 juni 2017 worden niet geviseerd. Vlabel heeft wel verduidelijkt dat ook de inschrijving in de rekening van de maatschap vóór deze datum moet gebeuren.
Ook zij worden geviseerd via de (al dan niet uitgekeerde) vruchten. Wil u erfbelasting op de vruchten vermijden, dan moet u die vanaf nu altijd uitkeren (aan de vruchtgebruiker of de volle eigenaars van de deelgerechtigdheden) en mag de vruchtgebruiker ze niet opnieuw gesplitst inschrijven.
Deze bepaling geldt voor alle burgerlijke vruchten (interesten en dividenden) verworven vanaf 1 juni 2017, ongeacht de datum van oprichting van de maatschap of de datum van de schenking van de deelgerechtigdheden.
Wat doen?
In de meeste gevallen is er geen aanpassing van de statuten nodig. Maar we raden u toch aan om dit na te gaan samen met uw Private Banker of uw juridisch/fiscaal adviseur.
Het gebruik van de burgerlijke maatschap bij het beheer of de overdracht van uw vermogen is nog steeds mogelijk, maar moet met de nodige omzichtigheid gebeuren.
Wil u de deelgerechtigdheden schenken met voorbehoud van vruchtgebruik, dan moet u:
U kan de burgerlijke maatschap nog altijd als controlevehikel gebruiken, maar mét aandacht voor de fiscale aspecten, zowel bij de schenking van de deelgerechtigdheden als wat betreft de burgerlijke vruchten in de maatschap. Een ‘gewone’ schenking met voorbehoud van vruchtgebruik kan in veel gevallen al een heel goede oplossing zijn.
Johan Baetens
Wealth Analysis & Planning bij Belfius Bank & Verzekeringen
Neem contact op met uw Private Banker, hij informeert u en brengt u - indien aangewezen -in contact met onze specialisten.