Wil u graag een levensverzekering afsluiten om uw dierbaren te beschermen in geval van overlijden? Bij een dergelijke polis bent u zowel de verzekeringnemer (die dus de premies betaalt) als de verzekerde. U stelt één of meerdere begunstigden aan die bij uw overlijden het in de polis voorziene overlijdenskapitaal ontvangen. Het gaat hier om een onrechtstreekse schenking. Bij een klassieke schenking wordt er altijd van uitgegaan dat die gebeurt als voorschot op de nalatenschap, en dus een voorschot op het erfdeel of de erfenis. In het geval van een levensverzekering echter, werd de schenking tot nu toe beschouwd als buiten erfdeel, zodat ze bovenop het erfdeel in de nalatenschap kwam. De levensverzekering werd dan ook vaak gebruikt om een bepaald kind te bevoordelen ten opzichte van de andere kinderen.
De hervorming van het erfrecht heeft die situatie veranderd.
Hoe? Door een onderscheid te maken tussen 2 situaties:
-
is de erfgenaam een kind of een kleinkind, dan wordt de schenking via een levensverzekering vanaf nu beschouwd als een voorschot op de erfenis.
-
is de begunstigde geen kind of een kleinkind, dan wordt de schenking via een levensverzekering nog steeds beschouwd als een schenking buiten erfdeel.
Merk evenwel op dat verzekeringen die vóór 1 september 2018 werden afgesloten, en waarvan de begunstigde nadien niet meer werd gewijzigd, onderworpen blijven aan de oude regel. De datum waarop de begunstigde van de verzekering werd aangeduid, bepaalt welke regel van toepassing is.
Een concreet voorbeeld:
Paula sluit na 1 september 2018 een levensverzekering af en stelt Piet, een van haar kinderen, aan als begunstigde van die verzekering. Bij het overlijden van zijn moeder moet Piet rekenschap afleggen aan zijn broers en zussen. Het overlijdenskapitaal wordt beschouwd als een voorschot op zijn erfenis en daarom ontvangt hij minder uit de nalatenschap dan zijn broers en zussen. Vóór de hervorming zou Piet zijn overlijdenskapitaal hebben ontvangen bovenop zijn erfdeel. Zijn broers en zussen zouden hem enkel rekenschap hebben kunnen vragen als de uitkering bij overlijden een aantasting zou zijn geweest van hun reserve, d.w.z. het minimale erfdeel waarop ze wettelijk recht hebben.
Ondanks alles is het toch nog mogelijk om een bepaald kind (of kleinkind) te bevoordelen door te voorzien dat het die prestatie buiten zijn erfdeel ontvangt. Er zijn hiervoor 2 mogelijkheden:
-
u kan in de begunstigdenclausule van uw verzekeringsovereenkomst vermelden dat de aanstelling buiten erfdeel gebeurt.
-
of u kan die wens opnemen in uw testament.
We stellen vast dat de wetgever klassieke schenkingen en schenkingen via een levensverzekering op gelijke voet heeft willen plaatsen.