Als u een in België gelegen onroerend goed koopt, bent u verkooprecht verschuldigd. Hiervoor bepalen de gewesten o.a. de tarieven en de vrijstellingen. Om het verkooprecht te vereenvoudigen herwerkte men in het Vlaams Gewest enkele gunstmaatregelen. De hervorming is sinds 1 juni van kracht.
De basisregel blijft hetzelfde: wie een in het Vlaams Gewest gelegen onroerend goed koopt, betaalt in principe 10% verkooprecht op de verkoopwaarde van het onroerend goed. Maar hier bestaan uitzonderingen op: gunstmaatregelen om de aankoop van een onroerend goed aan te moedigen en om de handel in onroerend goed niet al te zeer te belemmeren. Bij de hervorming werden bepaalde gunstmaatregelen opgeheven (abattement, bij-abattement, renovatie-abattement, klein beschrijf) en vervangen. Andere gunstmaatregelen blijven bestaan, zoals de teruggave bij snelle wederverkoop en de meeneembaarheid (er geldt vanaf nu wel een indexering van het grensbedrag van 12.500 euro).
De opgeheven gunstmaatregelen werden vervangen door een eenvoudig verlaagd tarief van 7%. Om daarvan gebruik te kunnen maken, moet u voldoen aan een aantal voorwaarden:
De koper mag niet al voor de geheelheid in volle eigendom eigenaar zijn van een andere woning of bouwgrond in België. Kopen meerdere personen tegelijk aan, dan mogen ze niet samen voor de geheelheid in volle eigendom eigenaar zijn van een andere woning of bouwgrond in België. Concreet: als X en Y samen eigenaar zijn van een woning en X samen met Z een nieuwe woning wil kopen, kunnen X en Z gebruikmaken van het verlaagde tarief.
Deze voorwaarde wordt beoordeeld op het moment van de notariële aankoopakte. Bent u op dat ogenblik nog eigenaar van een andere woning of bouwgrond, dan kan u toch meteen gebruikmaken van het verlaagd tarief als u in de aankoopakte de verbintenis aangaat om de bestaande woning of bouwgrond uiterlijk 1 jaar na de authentieke akte te verkopen. Komt u deze verbintenis niet na, dan bent u aanvullende rechten verschuldigd en geldt er een belastingverhoging van 20%. Als u geen risico wil lopen op aanvullende rechten en een belastingverhoging, kan u ervoor kiezen om in 1e instantie geen gebruik te maken van het verlaagd tarief, maar te wachten tot de bestaande woning of bouwgrond effectief verkocht is om dan de 3% die teveel werd betaald, terug te vragen.
U geniet een verlaagd tarief van 6% als u zich ertoe verbindt om de woning ingrijpend energetisch te renoveren binnen de 5 jaar na de aankoop. In het Energiebesluit van 19 november 2010 wordt dit beschreven als een renovatie "met als doel een specifiek binnenklimaat te realiseren en waarbij minstens de opwekkers volledig worden vervangen en minstens 75% van de bestaande en nieuwe scheidingsconstructies die het beschermd volume omhullen en die grenzen aan de buitenomgeving wordt geïsoleerd, voor zover het geen ontmanteling, gedeeltelijke herbouw of herbouw betreft". Of uw concrete renovatie aan deze technische definitie beantwoordt, moet men in de praktijk beoordelen, maar een eenvoudige vervanging van de ramen valt hier in principe niet onder.
Daarnaast voorziet de wetgever een bijkomende rechtenvermindering bij de aankoop van een goedkope woning: een woning waarvan de waarde niet hoger is dan:
De rechtenvermindering houdt in dat op de eerste schijf van 80.000 euro geen verkooprecht wordt geheven. Dit wordt toegepast op het totaal van de op de aankoop berekende rechten en niet per koper, en bedraagt bijgevolg 5.600 euro (bij toepassing van het 7%-tarief) en 4.800 euro (bij toepassing van het 6%-tarief).
De nieuwe regels zijn sinds 1 juni 2018 van toepassing. Alle onderhandse koopovereenkomsten (= compromis) die sindsdien werden gesloten, vallen onder de nieuwe regelgeving. Sloot u een koopovereenkomst vóór 1 juni 2018, dan is en blijft de oude regelgeving van toepassing. Sloot u een koopovereenkomst vóór 1 juni 2018 en kon u gebruikmaken van het klein beschrijf (één van de opgeheven gunstmaatregelen), dan moet u na de aankoop de 2 voorwaarden blijven vervullen om het klein beschrijf te kunnen behouden, nl. domicilie binnen de 3 jaar vestigen en gedurende 3 jaar in de aangekochte woning behouden. De opheffing van de gunstmaatregel verandert daar niets aan.
Sinds 1 juni is het verkooprecht in Vlaanderen grondig hervormd:
Isabelle Dom
Wealth Analysis & Planning bij Belfius Bank