Belangrijke update: Het nieuwe Waalse belastingdecreet van 22 december 2021 wijzigt vanaf 1 januari 2022, onder meer, de heffing van successierechten m.b.t. levensverzekeringen in Wallonië. Zo zal er ook in Wallonië een aanvullende aangifte van nalatenschap noodzakelijk zijn in bepaalde situaties, net zoals in Vlaanderen, wanneer het kapitaal daadwerkelijk wordt ontvangen of bij afkoop van de levensverzekering.
Belangrijke update: Het nieuwe Waalse belastingdecreet van 22 december 2021 wijzigt vanaf 1 januari 2022, onder meer, de heffing van successierechten m.b.t. levensverzekeringen in Wallonië. Zo zal er ook in Wallonië een aanvullende aangifte van nalatenschap noodzakelijk zijn in bepaalde situaties, net zoals in Vlaanderen, wanneer het kapitaal daadwerkelijk wordt ontvangen of bij afkoop van de levensverzekering.
Stel u voor dat uw oom (A) een levensverzekering afsluit en hij u aanstelt als zijn enige begunstigde (B). In het juridisch jargon noemen we dat een verzekeringspolis van het type AAB (waar A verzekeringnemer en verzekerde is, en B de begunstigde) Bij zijn overlijden ontvangt u dus het bedrag van zijn levensverzekering.
Misschien denkt u dat u op dat bedrag geen successierechten hoeft te betalen?
Juridisch gezien valt een verzekeringsprestatie niet in de nalatenschap. Maar toch moet het bedrag dat u ontvangt worden opgenomen in de nalatenschapsaangifte van de overledene. Dat noemen we ‘wettelijke fictie’: de wetgever heeft bepaald dat de begunstigde successierechten moet betalen op de uitkering van een levensverzekering, alsof dit bedrag deel uitmaakte van de nalatenschap.
Het tarief van de successierechten hangt af van de verwantschapsgraad tussen de begunstigde van de levensverzekering en de overledene en het gewest.
U vindt die tarieven hier voor Vlaanderen, Brussel, en Wallonië.
Dit principe van belastingen in de vorm van successierechten op de prestaties van een levensverzekering geldt in de drie gewesten.
Toch wordt in bepaalde gevallen het kapitaal van de levensverzekering niet uitgekeerd aan de begunstigde bij het overlijden van de verzekeringnemer. Waarom is dat zo?
We keren terug naar ons voorbeeld. Uw oom (A) is de verzekeringnemer en u bent de begunstigde (C). Hij heeft evenwel zijn echtgenote, uw tante (B), aangesteld als verzekerd hoofd van de polis. Het gaat hier dan om een ABC-verzekeringspolis. In dit geval heeft uw oom de premies voor de verzekeringspolis betaald, maar zal u als begunstigde (C) het kapitaal pas ontvangen bij het overlijden van uw tante, en niet als uw oom overlijdt.
Wat moet u dan doen bij het overlijden van uw tante?
In Wallonië en in Brussel hoeft u niets te doen.
In Vlaanderen daarentegen bent u bij het overlijden van uw tante verplicht een aanvullende aangifte van de nalatenschap te doen (in naam van uw oom), zelfs al is uw oom al meer dan 10 jaar geleden overleden! Vergeet zeker niet die aanvullende aangifte te doen, want de fiscus is op de hoogte van het bestaan van die levensverzekering. Doet u dit niet, dan zal de Vlaamse belastingadministratie u een aanslagbiljet sturen met het verschuldigde bedrag van de successierechten, plus een verhoging van 20% bij wijze van boete.
U kan deze aanvullende aangifte doen via uw notaris. U kan het ook zelf doen via de website van de Vlaamse belastingadministratie. Daar vindt u het in te vullen formulier en de nodige informatie.
En wat gebeurt er bij de afkoop van een levensverzekering na het overlijden van de verzekeringnemer?
Met de afkoop maakt men een einde aan de polis vóór de einddatum ervan en vraagt men om de uitkering van het kapitaal. In die veronderstelling moet in Vlaanderen de persoon die de afkoop doet eveneens een aanvullende aangifte indienen en de successierechten betalen.
Kijken we naar ons voorbeeld. Uw oom zou testamentair voorzien kunnen hebben dat bij zijn overlijden zijn rechten als verzekeringnemer naar zijn echtgenote (uw tante) gaan. Uw tante wordt dan verzekeringnemer én verzekerde. Er is geen automatische uitbetaling van de polis omdat uw tante nog leeft. Als ze na een jaar beslist om de polis af te kopen en het kapitaal zelf te behouden, moet ze successierechten betalen. Afhankelijk van het huwelijksstelsel van uw oom en tante kan het dat de erfbelasting niet op het volledig uitgekeerde kapitaal maar ‘slechts’ op de helft verschuldigd is. Uw tante zal hoe dan ook een bijkomende aangifte moeten indienen. Als ze dit vergeet, stuurt de fiscus haar een aanslagbiljet verhoogd met 20% boete.
Enkel de Vlaamse belastingadministratie heeft tot nu dergelijke schikkingen getroffen. In Wallonië en Brussel is een aanvullende aangifte van de nalatenschap niet noodzakelijk.
België is een klein land. Niet zelden heeft men nabestaanden of familie aan de andere kant van de taalgrens. Men kan dus beter goed op de hoogte zijn van de specifieke fiscale bepalingen van elk gewest.
Marie Hérin - Wealth Analysis & Planning bij Belfius
Voor meer informatie over levensverzekeringen helpt uw Private Banker u uiteraard graag verder. Aarzel dus zeker niet hem te contacteren!
