Een crisis zoals we die nu meemaken, is een kans om na te denken over uw toekomst en uw dierbaren, een kans om bepaalde maatregelen te nemen op het vlak van uw vermogen. Welke bijzondere maatregelen namen onze overheden tijdens de lockdown en welke instrumenten voor nalatenschapsplanning kan u nog inzetten om uw tegoeden te vrijwaren? Een kort overzicht.
Uw vermogensplanning organiseren in tijden van Covid-19
Een noodgeval? Wat kan u doen op het vlak van nalatenschapsplanning?
U hebt verschillende mogelijkheden om snel te handelen.
-
1. De (on)roerende schenking
De schenking van geld/effecten/kunstwerken/andere roerende goederen is in extremis hét vermogensplanningsinstrument bij uitstek, aangezien u daarmee snel kan handelen. U moet er evenwel rekening mee houden dat uw erfgenamen successierechten moeten betalen in het geval van een niet-geregistreerde schenking en het overlijden van de schenker binnen de 3 jaar (binnenkort 4 jaar in het Vlaams Gewest), en in bepaalde gevallen zelfs 7 jaar. Een geregistreerde bankgift, een notariële schenking of een overlijdensverzekering kan dus een goede oplossing zijn.
Bovendien heeft het Brussels Gewest een bijzonder gunstig systeem voor schenkingen van onroerende goederen in extremis, aangezien ze – in tegenstelling tot in de 2 andere gewesten – geen deel uitmaken van de belastbare basis voor successierechten, ook al vonden de schenkingen plaats tijdens de 3 jaar vóór het overlijden.
-
2. Het testament
Een testament is een geschreven document waarmee u vastlegt hoe uw tegoeden na uw overlijden verdeeld moeten worden. Dat kan in de vorm van een authentieke of een onderhandse akte. Met een testament kan u:
- afwijken van de wettelijke erfopvolging (dat wil zeggen dat u vermijdt dat de wet uw erfgenamen aanstelt en ze rangschikt in volgorde van prioriteit)
- bepaalde erfgenamen bevoordelen (rekening houdend met het voorbehouden erfdeel)
- bepaalde goederen toewijzen aan welbepaalde personen
- een vzw of een stichting opnemen in uw laatste wilsbeschikking
Een onderhands (of eigenhandig) testament is erg soepel. Om geldig te zijn, moet u het met de hand schrijven, en dateren en ondertekenen. Bovendien is het gratis en kan u het op elk moment aanpassen. Een notaris kan het registeren in het Centraal Register der Testamenten, wat zijn taak op het vlak van de vereffening van de nalatenschap zal vergemakkelijken. Aan die registratie, die op afstand kan gebeuren, zijn wel wat administratieve kosten verbonden.
Een authentiek (of notarieel) testament wordt opgesteld door een notaris in de vorm van een akte, wat nu (tijdelijk) niet meer in aanwezigheid van 2 getuigen moet gebeuren.
-
3. Een huwelijk of een verklaring van wettige samenwoning
In tegenstelling tot de feitelijk samenwonende partner geniet de echtgeno(o)t(e) of de wettelijk samenwonende partner extra bescherming, zowel in burgerrechtelijk als fiscaal opzicht. Het kan dus interessant zijn om in extremis te huwen of een verklaring van wettige samenwoning af te leggen om die bescherming te genieten.
-
4. Analyse van een huwelijksovereenkomst
Bij twijfel over uw nalatenschap raden we u aan uw huwelijksovereenkomst te laten analyseren. Zo kan u uw nalatenschap plannen zonder afstand te doen van uw vermogen en er eventueel herschikkingen aan te doen, zoals de toevoeging van een (beperkte) gemeenschap van aanwinsten, een keuzebeding enz. Bovendien bevatten bepaalde oude huwelijksovereenkomsten clausules die fiscaal duur kunnen uitvallen, zoals de clausule van de toewijzing van de gemeenschap, ook wel ‘langst leeft al’ genoemd.
-
5. Het belang van een zorgvolmacht
De wet biedt elke rechtsbekwame persoon (lastgever) de mogelijkheid om een zorgvolmacht op te stellen. Daarmee stelt hij of zij een andere persoon (de lasthebber) aan om zijn vermogen te beheren als hij tijdelijk of definitief rechtsonbekwaam zou worden. Die lastgeving kan algemeen zijn (zeer uitgebreide bevoegdheden), of bijzonder (beperkt tot bepaalde goederen en/of bepaalde verrichtingen).
Naast het gewone beheer van de goederen biedt de lastgeving ook de mogelijkheid om een daad van beschikking te stellen, waarmee u een goed overdraagt aan een derde, bijvoorbeeld bij een verkoop of een schenking.
De lastgever geeft de lasthebber dan het recht om in zijn naam schenkingen te doen, ten voordele van bijvoorbeeld zijn kinderen of kleinkinderen. En als de echtgeno(o)t(e) van de rechtsonbekwame persoon zou overlijden, kan de lasthebber kiezen uit de opties die voorzien zijn in het keuzebeding van de huwelijksovereenkomst. Zo de lasthebber de mogelijkheid moet hebben een schenking te doen in naam van de lastgever aan zichzelf, is het misschien nuttig te voorzien in de aanstelling van een lasthebber ad hoc om tegenstrijdige belangen te vermijden.
In periodes van onzekerheid kan het heel nuttig zijn om over een dergelijk mandaat te beschikken. Toch raden we altijd aan om het bovenwettelijk mandaat in de vorm van een authentieke akte te gieten (om met name schenkingen te kunnen doen en vastgoed te kunnen verkopen).
Verloor u onlangs een dierbare?
Er werden verschillende fiscale steunmaatregelen genomen ten voordele van erfgenamen.
In principe bedraagt de termijn voor het indienen van de nalatenschapsaangifte:
- 4 maanden na de dag van overlijden als dat plaatsvond in België
- 5 maanden als het overlijden plaatsvond in een ander Europees land
- 6 maanden als het buiten Europa plaatsvond
De betaling van de successierechten moet uiterlijk 2 maanden na het verstrijken van de aangiftetermijn gebeuren, dat wil zeggen maximaal 6 maanden na het overlijden.
In het kader van Covid-19 kennen de 3 gewesten een tolerantieperiode toe:
- het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en het Waals Gewest kenden een verlenging van maximaal 4 maanden toe voor het indienen van de aangiften en het betalen van de successierechten, op voorwaarde dat de wettelijke termijn voor de aangifte verstreek in de periode van 16 maart tot 30 juni 2020, en dat zonder belastingverhoging voor het overschrijden van de initiële termijn
- het Vlaams Gewest kende een verlenging van 2 maanden toe voor het indienen van de aangiften, op voorwaarde dat de wettelijke termijn voor de aangifte verstreek in de periode van 13 maart tot 30 september 2020
Nog altijd in het kader van een nalatenschap moet u als erfgenaam de lijst van de activa van de overledene, en met name van de effecten, bezorgen aan de belastingadministratie. U moet ze aangeven volgens hun beurswaarde. Gelet op de schommelingen van de beurskoersen staat de wet u toe om de beurswaarde te kiezen hetzij op de dag van overlijden, hetzij op dezelfde datum 1 of 2 maanden na het overlijden. In dat verband heeft het Vlaams Gewest de waardering van de beursgenoteerde effecten tijdelijk uitgebreid tot 3 maanden na het overlijden.
In Brussel en Vlaanderen werden ook bepaalde maatregelen genomen op het vlak van registratierechten, met name de verlenging van de termijnen die gekoppeld zijn aan de vermindering of de gedeeltelijke recuperatie van de registratierechten.
De notariskantoren hebben zich aangepast aan de nieuwe regels ten gevolge van Covid-19.
De notariskantoren bleven open tijdens de lockdown, evenwel met een maximale beperking van de fysieke contacten. De notarissen hebben vooral digitaal en telefonisch gewerkt.
Zo is het sinds 4 mei mogelijk een akte te verlijden zonder zich te verplaatsen, en dat dankzij een nieuwe tool: de digitale volmacht. Heel praktisch, want ze laat u toe een akte te verlijden van bij u thuis, gewoon door een authentieke volmacht te verlenen aan een vertrouwenspersoon of aan een notarieel medewerker via videoconferentie. Die kan dan een akte ondertekenen in uw naam. Neem hiervoor contact op met uw notaris om deze mogelijkheid verder te bespreken.
Een digitale volmacht is momenteel volledig gratis.
De dienstverlening van 11 informatiecentra van de FOD Financiën is opnieuw beschikbaar.
Bij het begin van de crisis maakte de FOD Financiën bekend dat zijn informatiecentra en zijn kantoren gesloten zouden blijven voor het publiek. De kantoren Rechtszekerheid waren niet meer bereikbaar. Op 15 juli 2020 openden 11 informatiecentra evenwel weer de deuren, net als 2 kantoren in Eupen voor de Duitstalige burgers, maar enkel na afspraak (online of via het nummer 02 572 57 57).
Het is dus opnieuw mogelijk ter plaatse te gaan om een bankgift te laten registreren, uiteraard met respect voor een aantal regels.
Belfius, meer dan ooit aan uw zijde
U bijstaan in deze moeilijke periode is meer dan een engagement. Uw tevredenheid is dan ook van primordiaal belang voor ons en daarom stellen we alles in het werk om u optimaal te begeleiden. Zo kan u ons al uw vragen stellen via Skype. Uiteraard kan u ook altijd contact opnemen met uw Private Banker om een afspraak te maken. Hij of zij helpt u graag verder.