Wenst u hierover meer informatie of denkt u aan successieplanning?
Neem dan zeker contact op met uw Private Banker. Hij of zij helpt u graag verder!
De zorgvolmacht
Uw financiële zaken veiligstellen voor later
"Wat gebeurt er als ik op een dag niet meer in staat ben om mijn vermogen zelf te beheren?" Het is een vraag die vele mensen zich stellen wanneer ze een dagje ouder worden. Door de vergrijzing en de stijging van de levensverwachting is de zorgvolmacht de laatste jaren bijzonder populair geworden.
U kan als wilsbekwame meerderjarige via een zorgvolmacht proactief iemand anders (een lasthebber) aanstellen om in uw plaats beslissingen te nemen wanneer u dat zelf niet meer zou kunnen, bv. door dementie of een tijdelijke coma veroorzaakt door een verkeersongeval. Zo hoeft de vrederechter niet tussenbeide te komen voor het aanstellen van een bewindvoerder. Daarom heet dit ook wel een buitengerechtelijke bescherming, die u zelf kan organiseren op maat van uw wensen en doelen.
Vrije keuze van de lasthebber
De persoon die de zorgvolmacht laat opmaken en dus de volmacht geeft (de lastgever), kiest zelf wie in zijn plaats kan optreden. Dikwijls is de lasthebber iemand uit de naaste omgeving, bv. de echtgenoot of een of meerdere kinderen, waarin u alle vertrouwen hebt. De lasthebber moet wel instemmen met de toevertrouwde opdracht.
U stelt best in de zorgvolmacht ook al een opvolger aan voor het geval dat de lasthebber de opdracht niet langer wil of kan uitoefenen. Om belangenconflicten te vermijden, doet u er ook goed aan een lasthebber ad hoc aan te duiden. Deze persoon kan dan in plaats van de lasthebber optreden wanneer er tegenstrijdige belangen zijn tussen lastgever en lasthebber bv. wanneer de echtgenoot of het kind een schenking zou moeten doen aan zichzelf. Voorziet u geen lasthebber ad hoc, dan zal de vrederechter toch nog tussenbeide komen.
Zijn er meerdere lasthebbers aangesteld, dan kan u best ook bepalen of ze afzonderlijk of samen optreden. Het is ook mogelijk in de volmacht te voorzien dat de handtekening van alle lasthebbers vereist is voor belangrijke beslissingen zoals bv. de verkoop van de woning of voor beslissingen die in waarde een bepaald bedrag overschrijden.
Moet u een vergoeding betalen aan de lasthebber? Ook dit kan u als lastgever zelf beslissen. Doorgaans is dat niet gebruikelijk bij een familielid, al voorziet men dikwijls wel in een onkostenvergoeding.
Aanvang van de volmacht
U kan er ofwel voor kiezen de zorgvolmacht in werking te laten treden wanneer u feitelijk onbekwaam zou zijn (vast te stellen via 2 of meer doktersattesten). Of u kan de volmacht onmiddellijk laten ingaan, ook als u nog in staat bent zelf uw vermogen te beheren. Want zolang u wilsbekwaam bent, kunt u uiteraard zelf uw vermogen beheren.
Bevoegdheden van de lasthebber
U kiest niet alleen wie u als lasthebber(s) wil, u kan ook de inhoud van de zorgvolmacht bepalen. U bepaalt daarin zelf de bevoegdheden van de lasthebber: hij kan bv. uw bankzaken beheren, uw facturen betalen of zelfs uw woning verkopen. Om latere discussies te vermijden, is het aangeraden de opdracht van de lasthebber zo duidelijk en volledig mogelijk te omschrijven. Dat kan via een volmacht waarin een niet-limitatieve lijst van bevoegdheden is opgenomen.
In principe kan u uw lasthebber de toestemming geven om alle vermogensrechtelijke handelingen uit te oefenen. Al is er wel één beperking: strikt persoonlijke handelingen, zoals bv. uw testament opstellen, kan de lasthebber niet in uw plaats doen.
Successieplanning
Wanneer u niet langer wilsbekwaam bent en de vrederechter een bewindvoerder aanstelt, is successieplanning dikwijls niet meer mogelijk. Met een zorgvolmacht kan dat wel nog, mits uw zorgvolmacht hiervoor de nodige bepalingen voorziet. Zo kan u de lasthebber toelaten om in uw plaats toch nog uw huwelijkscontract te wijzigen of om schenkingen te doen aan bv. de echtgenoot of de kinderen, al moeten de voorwaarden en modaliteiten van deze schenkingen duidelijk gespecifieerd worden in de volmacht. Zo kan u bepalen dat er alleen geschonken mag worden met voorbehoud van vruchtgebruik, of dat alle kinderen gelijk moeten behandeld worden. U kan ook een vastgelegd maximumbedrag in uw zorgvolmacht voorzien. Zo vermijdt u dat de lasthebber een te groot stuk van uw vermogen wegschenkt.
Einde van de volmacht
Zolang u wilsbekwaam bent, kan u als lastgever de zorgvolmacht herroepen. Ook de lasthebber kan zijn opdracht opzeggen, wanneer hij ze niet langer kan of wil uitvoeren.
De vrederechter kan altijd controle uitoefenen op de uitvoering van de lastgeving. Zo kan hij nog altijd ingrijpen, mocht er bv. sprake zijn van wanbeheer of misbruik door de lasthebber of wanneer hij meent dat het belang van de lastgever in gevaar komt. Wanneer de vrederechter vindt dat u meer baat zou hebben bij een rechterlijke beschermingsmaatregel (bewind) kan hij de volmacht beëindigen.
Registratie via de notaris
Er zijn weinig vormvereisten verbonden aan de zorgvolmacht. Ze moet wel schriftelijk opgemaakt worden. Dit kan in een onderhands document. Maar we raden u aan een notariële lastgeving te laten opmaken. De notaris is immers de aangewezen persoon om u te adviseren over wat u in de zorgvolmacht opneemt.
Wil u de lasthebber toelaten om in uw plaats handelingen te stellen waarvoor de tussenkomst van een notaris nodig is, zoals bv. de verkoop van uw woning of de aankoop van een serviceflat, het wijzigen van uw huwelijkscontract of een notariële schenking, dan is het zelfs vereist om de zorgvolmacht in een notariële akte op te nemen. De notaris zorgt dan ook voor de verplichte registratie van de volmacht in het centraal register van lastgevingsovereenkomsten, bij de Koninklijke Federatie van het Belgisch Notariaat. Zonder deze registratie is de zorgvolmacht niet geldig.
Conclusie
Een zorgvolmacht kan dus een zeer nuttig instrument zijn bij het beheer van uw vermogen, wanneer u hiertoe zelf niet meer in staat zou zijn, en ook als u later nog aan successieplanning wil doen. Zo hoeft de vrederechter in principe niet tussenbeide te komen en een bewindvoerder aan te stellen voor uw vermogensbeheer. Met de zorgvolmacht regelt u dit volledig op uw maat.
Sandy Lievens,
Wealth Analysis & Planning bij Belfius Bank