Naast de exploderende kosten voor energie tekent er zich nog een andere uitdaging af aan de horizon: de fikse prijsstijging van zeldzame en industriële metalen1. Moeten we ons zorgen maken?
Sinds het begin van dit jaar (en vooral sinds het begin van het conflict in Oekraïne op 24 februari ll.), steeg de prijs van sommige van die metalen aanzienlijk, waarna ze weer in relatief rustiger vaarwater terechtkwamen. Dat is onder meer het geval voor nikkel (+ 67% op 15 maart), kobalt (+ 17% over dezelfde periode) en lithium (+ 26%)2 .
Waarom is dat van strategisch belang?
De ontwikkeling van hernieuwbare energie, de elektrificatie van de mobiliteit en onze behoeften op digitaal vlak stuwen de vraag naar zeldzame en industriële metalen fors de hoogte in. Net als voor energie is de inzet van milieu-, economische en geopolitieke aard, gelet op onze afhankelijkheid van een klein aantal producerende landen (China, Rusland, Democratische Republiek Congo… ).
Het is dus belangrijk na te denken over de aanwending van de schaarser wordende grondstoffen die nodig zijn om te slagen in de omslag naar een duurzamere samenleving. De inzet is van velerlei aard: enerzijds een antwoord bieden op deze crisis door te investeren in innovatie om die metalen efficiënter aan te wenden en anderzijds door het uitbouwen van een ambitieuze circulaire economie.
De circulaire economie garandeert de duurzaamheid op lange termijn van de economische activiteit. Hoe? Door de gebruikswaarde van producten, componenten en grondstoffen zo lang mogelijk in de economie te houden. Dit kan via een intelligent design van de producten, het hergebruik en/of het gedeeld gebruik ervan en door het herstellen, verbeteren en recupereren van wisselstukken. In een circulaire economie tracht men het ontginnen en het verbruik van natuurlijke hulpbronnen, net zoals de productie van afval en de uitstoot van verontreinigende stoffen zoveel mogelijk te beperken.
En wat met België?
België beschikt over een federaal plan voor de circulaire economie, met diverse maatregelen, van het eco-design van producten tot het schrappen van producten voor eenmalig gebruik, d.m.v. een herstelbaarheidsfactor van de producten bij aankoop.
Bovendien blijkt uit de studie van Inoopa3 (start-up gespecialiseerd in informatie over bedrijven op basis van artificiële intelligentie) tussen januari 2017 en december 2021 dat de omzet van ondernemingen actief in België in de circulaire economie steeg met 23% tot 321 miljard euro. Tussen januari 2019 en december 2021 is het aantal ondernemingen actief in de circulaire economie toegenomen met 35% tot 52.000, terwijl het totaal aantal ondernemingen in diezelfde periode slechts steeg met 15% tot iets meer dan 800.000. In die drie jaar is het aantal daarmee verbonden banen verdubbeld, van 7,5% tot 15% van het totaal, d.w.z. bijna 600.000.
Ondernemingen aan de wereldtop?
Heel wat ondernemingen hebben van de circulaire economie een speerpunt gemaakt. Denk4 bijvoorbeeld aan het Amerikaanse Ball Corp dat aluminiumverpakkingen (drankblikjes… ) produceert. Met ‘Toward A Perfect Circle’ hebben zij een visie op de industrie die uitlegt hoe men kan komen tot een recyclagegraad van 90% in vergelijking met de huidige 69%. Momenteel verbruikt gerecycleerd aluminium maar 5% van de energie nodig om nieuwe drankblikjes te maken, en de gerecycleerde drankblikjes staan 60 dagen later alweer in de winkelrekken.
Boliden, een Zweeds mijnbedrijf, heeft een jaarlijkse recyclagecapaciteit van 120.000 ton elektrisch materiaal, inclusief printplaten afkomstig van computers en gsm’s, vooral uit Europa. Dat maakt het tot één van de grootste recyclagebedrijven van metalen uit elektronisch materiaal ter wereld.
Outokumpu is een Finse multinational gespecialiseerd in roestvrij staal en metaalverwerkende technieken. Het roestvrij staal wordt vervaardigd op basis van gerecycleerd materiaal. Op het einde van zijn levenscyclus is het zonder enig kwaliteitsverlies voor 100% recycleerbaar. Naast recycleerbaarheid is ook duurzaamheid een belangrijk aspect van de circulaire economie. Het gebruik van roestvrij staal zorgt voor een langere levensduur van toepassingen en componenten, omdat roestvrij staal minimaal onderhoud vereist, wat tegelijk heel rendabel is en gunstig voor het milieu en de samenleving.
Besluit
De vraag naar zeldzame en industriële metalen zal in de toekomst alleen maar toenemen. De permanente beschikbaarheid ervan tegen een betaalbare prijs is het voorwerp van een belangrijke geostrategische inzet. De ontwikkeling van de circulaire economie houdt dus zeker een interessant potentieel in, omdat het een antwoord kan bieden op de uitdagingen waar we voor staan, zoals de uitputting van de natuurlijke grondstoffen, de afbouw van onze afhankelijkheid aan fossiele brandstoffen …
1 Industriële metalen (koper, ijzer, zink...) onderscheiden zich van zeldzame metalen die in kleine hoeveelheden worden geproduceerd (minder dan 100.000 ton per jaar voor kobalt, wolfraam, lithium, kwik, tantalium, niobium… ).
2 Bron: refinitiv
3 Bron: "De Tijd" van 16 maart 2022.
4 Deze ondernemingen worden louter ter illustratie vermeld en vormen geen koopadvies
Wil u meer weten? Uw financieel adviseur helpt u graag verder.
Ontdek de aandelen van ondernemingen die actief zijn in de circulaire economie.
Thema circulaire energie in Re=Bel
Dit document, opgesteld en verspreid door Belfius Bank, geeft de visie van Belfius Bank op de financiële markten weer. Het bevat geen gepersonaliseerd beleggingsadvies of -aanbevelingen, noch onafhankelijk onderzoek op beleggingsgebied. Als u gepersonaliseerd beleggingsadvies wil, kan u daarvoor terecht bij uw financieel adviseur. Hij bekijkt graag met u welke gevolgen deze visie mogelijk heeft voor uw persoonlijke beleggingsportefeuille. De vermelde cijfers zijn een momentopname en onderhevig aan wijzigingen.
