Bang afwachten voor het toerisme in Europa
Frank Maet
Senior Macro Economist @Belfius
Véronique Goossens
Chief Economist @Belfius
- Er dreigt een tweede verloren zomer voor het toerisme in het zuiden van Europa.
- Een staycation kan in België zorgen voor meer binnenlandse toeristen en inkomsten.
- Sommige landen denken aan ‘vaccinpaspoorten’ om het reizen binnen de EU te vergemakkelijken.
Krijgt het toerisme in Europa voor het tweede jaar op rij te maken met een verloren zomer? Door de opkomst van nieuwe Covid-19-varianten en het tegenvallende vaccinatietempo in veel Europese landen is er een groter risico dat er opnieuw een toeristenseizoen in het water valt. Het is niet duidelijk welk deel van de bevolking op tijd voor de zomer zal worden gevaccineerd. Zelfs als binnenlandse lockdowns worden versoepeld, kunnen internationale reisbeperkingen langere tijd van kracht blijven.
Vooral in het zuiden van Europa maakt men zich zorgen dat een ‘staycation’ opnieuw de trend wordt in 2021 en vakantiegangers kiezen voor nog een zomer van binnenlandse reizen. Griekenland, Malta en Portugal zijn economisch het meest kwetsbaar voor een terugval van de inkomsten uit toerisme maar bij de grote lidstaten in de eurozone loopt Spanje veel risico. Het geld dat buitenlandse vakantiegangers er uitgeven vormt een belangrijk aandeel van de economie en zorgt voor veel tewerkstelling. De netto ontvangsten van toerisme waren in 2019 nog goed voor 3,7 procent van het Spaanse BBP. De regering in Madrid hoopt op een massale terugkeer van de buitenlanders om de economie er bovenop te helpen na de krimp met 11 procent in 2020. Spanje is al eind vorig jaar begonnen met het vaccineren van zijn bevolking en heeft een voorsprong op de rest van de eurozone. Maar problemen met de toelevering van vaccins door AstraZeneca en Pfizer maken het onzeker of de Spaanse regering haar doelstelling zal halen om tegen september 70% van de bevolking in te enten.
Er zijn ook mogelijke winnaars van een ‘staycation’ scenario. Met name België en Duitsland zouden kunnen profiteren, omdat het potentiële verlies aan uitgaven door buitenlandse toeristen kan gecompenseerd worden door extra uitgaven van inwoners die normaal gesproken andere landen zouden bezoeken. In normale tijden geven Belgische toeristen meer geld uit in het buitenland dan buitenlandse toeristen in België (zie grafiek 1). Als dit jaar meer Belgen kiezen voor een vakantie aan de kust of in één van de andere trekpleisters van ons land, dan kan dat de toeristische sector een welkom duwtje in de rug geven.
Sommige lidstaten van de EU zien brood in het idee van ‘vaccinatiepaspoorten’ om reizen binnen het blok van de Europese Unie te vergemakkelijken. Eind januari vroeg de Griekse regering de Europese Commissie om een gestandaardiseerd certificaat in te voeren als bewijs van vaccinatie. Dat zou internationaal toerisme weer mogelijk maken en een extra stimulans kunnen zijn voor mensen om zich te laten inenten. Commissievoorzitter von der Leyen toonde zich voorstander van het idee en verschillende landen zoals Denemarken en Polen hebben al een nationaal vaccinatiepaspoort aangekondigd. Maar de grootste lidstaten Frankrijk en Duitsland zijn voorlopig niet te vinden voor een door de EU opgesteld vaccinatiecertificaat om privacy redenen. Bovendien kan zo’n paspoort volgens de tegenstanders de indruk wekken dat vaccinatie een verplichting is en geen keuze. Ondanks de kritiek uit Berlijn en Parijs, denken velen dat het thema op de agenda zal blijven omdat meer mensen die al geïmmuniseerd zijn hun recht op vrij verkeer gaan opeisen. Het blijft dus nog een tijdje wachten voor we onbezorgd kunnen uitkijken naar het zomerverlof.
