V.K.: Britse regering komt met ambitieuze toekomstvisie

Frank Maet
Senior Macro Economist @Belfius

• Na een slecht jaarbegin zorgen snelle vaccinaties voor optimisme in het V.K.
• De economie gaat eind juni volledig open en zorgt met de verlenging van de staatssteun voor een fors herstel van de Britse economie in 2021.
• Het meerjarenplan 2021-2026 van de regering Johnson legt de nadruk op investeringen in handel, infrastructuur en de energietransitie.

2021 begon desastreus voor het V.K. De ontdekking van de agressieve Britse variant van het Covid-19 virus duwde het land in een nieuwe lockdown. De handel met de EU donderde naar beneden vlak na de uitstap uit de eenheidsmarkt en zorgde voor chaos aan de grenzen. Vanaf februari begon het tij echter te keren. De snelheid waaraan de Britten worden gevaccineerd zorgt voor meer optimisme bij de bevolking. Ook het bedrijfsvertrouwen zit in de lift nu de onzekerheid van brexit eindelijk achter de rug is.

Door de slechte jaarstart stevent de economie in het eerste kwartaal opnieuw af op een economische krimp maar die zal minder erg zijn dan gevreesd. Volgens de Bank of England zijn de omstandigheden voor een sterk groeiherstel vanaf de lente vrij gunstig. Premier Boris Johnson kwam met een stappenplan om de lockdown te versoepelen zodat de economie op 21 juni kan heropenen. De Britse economie zal ook een extra boost krijgen dankzij meer overheidsuitgaven. Minister van Financiën Rishi Sunak zei bij de voorstelling van zijn budget dat de overheid nog eens 65 miljard pond (75,5 miljard euro) in de economie zal pompen. Banen worden beschermd tot eind september, waardoor de werkloosheid volgens de centrale bank niet veel zal oplopen.

De combinatie van snelle vaccinaties en staatssteun zet het V.K. goed op weg om de donkerzwarte Covid-19 bladzijde om te slaan. Maar wat gebeurt er daarna? Hoe denkt het VK de economische schade van haar EU uitstap op langere termijn goed te maken? Eerder deze maand presenteerde Boris Johnson zijn toekomstvisie. Het meerjarenplan voor 2021-2026 heet ‘Build Back Better: our plan for growth’, een duidelijke knipoog naar de lange termijnplannen van de Amerikaanse president Biden.

Want ook de Britse Conservatieve regering wil meer investeren in infrastructuur, innovatie en de energietransitie. Meer dan vroeger ligt daarbij de nadruk op de economische ontwikkeling buiten Londen en het zuidwesten van het V.K. De afgelopen decennia hebben vooral de hoofdstad en de regio errond geprofiteerd van de economische groei. Zo werd de welvaartskloof tussen de regio’s almaar breder. Londen zorgde in 1998 voor 20 procent van de bruto toegevoegde waarde in het V.K., in 2018 was dit al gestegen naar 24 procent (zie grafiek).

Om de regio’s een economische boost te geven, komen er acht nieuwe ‘freeports’. Dat zijn afgebakende gebieden waar bedrijven weinig of geen belastingen betalen, vaak in de buurt van een lucht-of zeehaven. Boris Johnson hoopt dat die vrije zones meer handel en banen opleveren en zo een deel van de brexit schade kunnen goedmaken. Maar veel economen zetten vraagtekens bij het nut ervan. Het V.K. hanteert sowieso al lage invoertarieven en uit onderzoek blijkt dat freeports vaak alleen activiteit verplaatsen van de ene naar de andere plaats.