Ook klimaatrisico’s bedreigen financiële stabiliteit
Annelore Van Hecke
Senior Macro Economist @Belfius
Véronique Goossens
Chief Economist @Belfius
- De maatschappelijke onvrede over de Europese achterstand in vaccinaties groeit
- De economische groei dit jaar is in grote mate afhankelijk van de vaccinatiesnelheid
- Europa voert een controle op de export van vaccins in, maar de politiek kan als een boemerang terugkeren
Meer dan één jaar na datum valt het zwaar om lockdown-maatregelen te zien aanslepen of nieuwe restricties te ondergaan zoals in België. De maatschappelijke onvrede neemt toe in Europa, vooral omdat de verwachtingen omtrent de uitrol van vaccinaties niet worden ingelost. Onderstaande grafiek toont aan dat de Europese lidstaten niet alleen hopeloos achteroplopen ten opzichte van het VK en de VS, maar dat de kloof blijft groeien, terwijl er juist nood is aan een inhaalbeweging. De politieke druk om de vaccinaties te versnellen wordt opgevoerd.
Niet alleen de maatschappelijke kost van de trage vaccinaties is groot, ook het economische kostenplaatje tikt aardig aan. De Europese Unie verliest ongeveer 3 miljard euro per dag ten gevolge van de pandemie, zo blijkt uit documenten die in het Europees parlement werden besproken. De economische groei dit jaar zal dan ook in grote mate afhankelijk zijn van de vaccinatiesnelheid en de daaraan verbonden timing van de heropening van de economie. Een vertraging van het inentingsproces verschuift de economische heropleving verder naar de toekomst, maar zorgt daarenboven ook voor een grotere permanente schade aan ons economisch weefsel door bijkomende faillissementen en ontslagen. Het zal nadien ook langer duren vooraleer bedrijfsinvesteringen zich weer ten volle herstellen. Het overheidsbudget zal verder ontsporen wanneer er langer beroep gedaan wordt op steunpremies, tijdelijke werkloosheid en overbruggingsrecht voor zelfstandigen.
Volgens de winterprognoses van de Europese Commissie van februari zal de groei van de Eurozone zich dit jaar situeren binnen een vork van 2,25% tot 5,25%, afhankelijk van de vaccinatiesnelheid. In het basisscenario gaat men uit van een groei van 3,8%.
Binnen deze context komt de huidige vaccinoorlog niet als een verrassing. Eind vorige week stemden de Europese leiders in met een strenge controle gedurende zes weken op de export van vaccins naar landen die ofwel zelf vaccins produceren maar niet uitvoeren, ofwel veel verder staan in hun vaccinatiecampagne. Hierbij wordt vooral de uitvoer van AstraZeneca vaccins naar het Verenigd Koninkrijk geviseerd. Het steekt de Europese Commissie de ogen uit dat AstraZeneca prioritair de Britse markt bedient, terwijl het de leveringen aan Europa terugschroefde tot minder dan een derde van het beloofde aantal vaccins in het eerste kwartaal.
De Europese Unie, een wereldproducent van vaccins, voerde sinds begin december zo’n 77 miljoen vaccins uit, waarvan 21 miljoen naar het Verenigd Koninkrijk. Het VK en de VS voerden niets uit en worden beschuldigd van "vaccin-nationalisme". De Europese commissie wil met het nieuwe exportcontrolemechanisme ook een beter zicht hebben op het aantal vaccins dat in Europa geproduceerd en uitgevoerd wordt, denk maar aan de recente onverwachte "ontdekking" van 29 miljoen dosissen van het AstraZeneca vaccin in een Italiaanse fabriek.
Hoewel de Europese Unie terecht het signaal geeft dat ze niet met zich laat sollen, is het nog maar de vraag of de actie veel zoden aan de dijk brengt. De Europese Unie kan de export van vaccins dan wel tegenhouden, maar de vaccins blijven eigendom van de vaccinproducenten. Op korte termijn kan dit misschien bijkomende dosissen voor de Europese markt opleveren, maar de politiek kan als een boemerang terugkeren. De EU haalt immers een groot deel van de grondstoffen voor de vaccins uit derde landen, waaronder het VK en de VS. Niemand wint erbij als internationale toeleveringsketens verstoord worden en de productie van vaccins in Europa moet worden stilgelegd.
