De EU wil een industrie die meer op eigen benen staat
Frank Maet
Senior Macro Economist @Belfius
Véronique Goossens
Chief Economist @Belfius
- De Covid-19 crisis toont aan dat Europa in strategische sectoren te afhankelijk is van invoer van buiten de EU.
- De Europese Commissie past het industrieel beleidskader aan om meer zelfvoorzienend te worden.
Het voorbije jaar legde de Covid-19 crisis de pijnpunten bloot van het industrieel beleid in de EU. Begin 2021 lagen de Europeanen ver achter op de Amerikanen en de Britten bij het verkrijgen van vaccins en het toedienen ervan aan de bevolking. Ondertussen is de kritiek verstomd, nu de Europese landen een sterke inhaalslag maken met de uitrol van de vaccins. Maar Europa trekt de nodige lessen uit de mislukte start van haar vaccinatiecampagne. In Brussel ontdekte men dat niemand toezicht had op de complexe toeleveringsketens om vaccins te produceren en dat de EU voor bepaalde bestanddelen sterk afhankelijk is van invoer uit het buitenland. De eengemaakte markt werd bovendien zwaar op de proef gesteld door leveringsbeperkingen en het sluiten van de grenzen. Volgens Thierry Breton, de commissaris voor de Interne Markt, moet Europa meer zelfvoorzienend worden op kritieke gebieden en in staat zijn om snel te reageren wanneer productie nodig is, zoals het geval was met de vaccins. Daarom gaat de EU haar industriële beleid aanpassen. De afhankelijkheid van het buitenland moet in een aantal sleutelsectoren naar beneden.
De koerswijziging komt er niet alleen door problemen met de vaccins. Covid-19 zorgt ook voor grote disruptie van de wereldwijde toelevering van grondstoffen en andere producten. De heropstart van de economie in het Westen veroorzaakt een plotse stijging van de vraag maar het aanbod kan dat niet bijbenen. Logistieke problemen zorgen voor grote vertragingen van leveringen, tekorten en forse prijsstijgingen in sommige sectoren. Het recente tekort aan computerchips in de auto-industrie illustreert de uitdagingen van de EU. Halfgeleiderchips zijn de basisbouwstenen van alle digitale producten en diensten. Je vindt ze in auto's, vliegtuigen, medische apparatuur, mobiele telefoons, netwerken en supercomputers. Bovendien stellen ze bedrijven in staat om te innoveren en wereldwijd te concurreren. De beperkte productiecapaciteit van halfgeleiderchips in Europa is een bedreiging voor onze digitale transformatie. De huidige crisis doet Brussel beseffen dat de Europese technologische afhankelijkheid op strategische gebieden dringend moet aangepakt worden.
De Europese Commissie maakte daarom een analyse van de 5.200 producten die worden geïmporteerd en stelde vast dat voor 137 producten (of 6 procent van de totale invoer) de EU ‘sterk afhankelijk’ is van import uit de rest van de wereld. Ongeveer de helft van alle invoer van deze producten is afkomstig uit China, gevolgd door Vietnam, Brazilië, Singapore en Zuid-Korea. In haar analyse focust de Commissie op zes ‘industriële ecosystemen’ die van strategisch belang zijn. Dat zijn grondstoffen, lithiumbatterijen, actieve farmaceutische ingrediënten, waterstof, cloud-technologieën en halfgeleiders. De Commissie wil hierin de Europese autonomie en veerkracht versterken door het aangaan van industriële allianties. Zo komt er een samenwerkingsverband met de chipindustrie, naar analogie met bestaande allianties op het vlak van grondstoffen, waterstof en batterijen. De komende maanden zal de Europese Commissie ook een noodinstrument voor de eengemaakte markt voorstellen, om het vrije verkeer van personen, goederen en diensten bij toekomstige crises te waarborgen.
De EU is een wereldspeler op het vlak van import en export. Die openheid is een bron van economische groei en welvaart. Maar de COVID-crisis toont aan dat de Europese industrie sterk afhangt van de rest van de wereldeconomie, wat haar kwetsbaar maakt voor grote schokken. Met haar vernieuwde industriële strategie wil de EU in strategische sectoren meer op eigen benen staan zodat de Europese industrie het voortouw kan nemen bij de overgang naar een groene, digitale en veerkrachtige economie. Tijd voor Europa om de geopolitieke spierballen meer te laten rollen.
Ontdek de Belfius Convictions
