EU-herstelfonds helpt zwaarst getroffen landen
Frank Maet
Senior Macro Economist @Belfius
Véronique Goossens
Chief Economist @Belfius
- De lidstaten presenteren hun herstelplannen aan de EU.
- De nadruk ligt daarbij op investeringen in digitalisering en de klimaattransitie.
- In vergelijking met de V.S. blijven de investeringsplannen beperkt in omvang.
In de eurozone beginnen de economische vooruitzichten eindelijk op te klaren. Het tempo van de vaccinaties is opgevoerd wat het aantal besmettingen en sterfgevallen door Covid-19 snel doet dalen. De EU loopt met de uitrol van de vaccins nog steeds achter op het VK en de VS maar lijkt nu op schema om tegen juli 70% van de volwassen bevolking te vaccineren. De nationale regeringen gaan verder met het versoepelen van de beperkingen en dat doet de economie deugd. De omzet in de detailhandel klom in maart al boven het peil van voor de pandemie en die positieve trend zet zich waarschijnlijk door in de lente en zomer.
De afgelopen weken kwam er ook meer duidelijkheid over het EU-herstelfonds (Recovery and Resilience Facility - RRF) dat voor een relance van de Europese economie moet zorgen. De belangrijkste lidstaten hebben toegelicht hoe ze hun toewijzingen uit de pot van 672,5 miljard euro aan subsidies en leningen zullen gebruiken. De EU heeft tot eind juni de tijd om de plannen te beoordelen op basis van een reeks criteria. Als de plannen voldoen aan de eisen van de EU zal het geld vanaf september beginnen stromen naar de schatkisten van de lidstaten. De belangrijkste voorwaarden zijn dat minstens 37 procent van de uitgaven gaat naar investeringen en hervormingen die de klimaatdoelstellingen ondersteunen, en dat 20 procent wordt besteed aan de digitale transitie.
Italië, dat aanspraak maakt op het grootste deel van de Europese fondsen gaat meer dan 220 miljard euro pompen in de energietransitie, digitalisering, infrastructuur, onderwijs en sociale inclusie. De regering in Rome rekent erop dat de investeringen tegen 2026 een extra BBP-groei van 3,6 procent opleveren. Het Spaanse plan, met de pakkende titel ‘Spanje kan!’, zet zwaar in op de bouw van nieuwe fabrieken voor batterijen en elektrische voertuigen. Als tweede grootste autoproducent van de eurozone, wil het land niet achteropraken in de energietransitie van de auto-industrie. De Franse regering wil met haar plan ‘France Relance’ in totaal 100 miljard euro investeren, waarvan 40 miljard euro komt van de EU. Ook hier ligt de nadruk op de strijd tegen klimaatverandering met investeringen in energie-efficiëntie, duurzaam vervoer en groene technologieën. In vergelijking met de rest van de eurozone, leed de Duitse economie minder schade door Covid-19 waardoor er minder nood is aan EU steun. De 28 miljard die het zal ontvangen, gaat naar digitale economie en klimaattransitie. Voor België maakten we onlangs de balans op.
Hoeveel extra groei al die miljarden uiteindelijk zullen opleveren hangt af van de hoeveelheid extra geld die de overheid kan uitgeven en hoe sterk die uitgaven doorwerken in de economie. Doorgaans levert 1 euro aan slimme investeringen op termijn meer BBP-groei op dan 1 euro aan belastingverlagingen of directe inkomenssteun. De impact op het BBP verschilt ook naargelang de gezondheid van de economie. In een economie die ruim beneden de normale capaciteit draait, is het positieve effect op de groei groter dan in een economie die geen capaciteit op overschot heeft. Dat betekent dat we de grootste groei-effecten van de herstelplannen mogen verwachten in die landen die in 2020 de meeste economische schade opliepen. Dat zijn Spanje, Italië, Frankrijk, Griekenland en Portugal. Het relanceplan van de EU scoort goed op beide punten: het is grotendeels gericht op investeringen die extra groei opleveren en op die landen waar de economische output het meest is gedaald.
De EU zet met haar veerkracht en relancefonds dus een stap in de goede richting maar die stap had best wat groter mogen zijn. In haar recente economische prognoses verwacht de Europese Commissie dat er in 2021 en 2022 zo’n 140 miljard euro (of 1 procent van het BBP) van de RRF-subsidies wordt uitgegeven, wat 1,2 procent aan extra BBP-groei zal opleveren. Dat valt mager uit in vergelijking met de fiscale pakketten aan de overkant van de Atlantische Oceaan. Het Internationaal Monetair Fonds berekende dat de V.S. sinds het begin van de Covid19-crisis voor bijna 26 procent van zijn BBP aan fiscale steun heeft goedgekeurd. Voor de EU staat de teller maar op 3,8 procent van het BBP. Als het gaat om fiscale steun loopt Europa nog steeds achter op de VS.
Ontdek de Belfius Convictions
