Oorlog in Oekraïne voedt de vrees voor stagflatie in Europa
25 maart 2022
Frank Maet
Senior Macro Economist @Belfius
Véronique Goossens
Chief Economist @Belfius
- Het consumentenvertrouwen zakte in maart in elkaar door de oorlog in Oekraïne.
- De Europese bedrijfsenquêtes wijzen op een aanhoudende prijzendruk.
- De impact van de oorlog weegt tijdelijk op het economisch herstel in de eurozone.
Oorlog en een positieve kijk op de economie gaan niet samen. Dat blijkt nog maar eens uit de bedrijfs- en consumentenpeilingen voor maart. Die geven ons een eerste kijk op de economische impact van Russische inval in Oekraïne en het beeld is vrij somber. Het consumentenvertrouwen in de eurozone ging in maart zwaar onderuit en viel naar het laagste niveau sinds mei 2020 toen Covid-19 voor het eerst volop woedde. In België kreeg het moreel van de consumenten deze maand zelfs de grootste klap te verwerken sinds het ontstaan van de statistieken in 1985. Gezinnen zijn negatief over de economische situatie en hun vermogen om te sparen. De oorlog op Europese bodem zorgt voor veel onzekerheid op een moment dat veel Europeanen al gebukt gaan onder de hoge inflatie. Daar dreigt nog een flinke schep bij te komen door de recente schok op de energiemarkten en de klim van de voedselprijzen
Dat doet weinig goeds vermoeden voor de gezinsuitgaven de komende maanden. Voor de oorlog was de consensus bij de economen (waaronder die van de ECB) dat het spaargeld - dat werd opgebouwd tijdens de pandemie - de basis zou leggen voor een hausse van de gezinsuitgaven dit jaar. De uitfasering van de Covid-19 maatregelen en een grotere bewegingsvrijheid zouden daarbij helpen. De energieprijsschok van de voorbije maand heeft dat beeld aangetast. Door de onzekerheid over de economische situatie zullen de huishoudens eerder voorzichtig blijven. Zelfs als de gezinnen ontsparen in 2022 dan zal dat geld in de eerste plaats gebruikt worden om de daling van de koopkracht te compenseren en niet om extra te gaan consumeren.
Niet alleen de huishoudens worden geplaagd door stijgende prijzen. Ook bij de bedrijfsleiders is inflatie de grootste kopzorg. Voorlopig houdt de vraag nog goed stand. De S&P Global PMI-index voor het bedrijfsvertrouwen in de eurozone daalde lichtjes in maart maar blijft wijzen op een groei van de activiteit. Vooral in de dienstensector zagen ondernemingen de vraag verder aantrekken na de versoepeling van Covid-beperkingen. Maar de prijzendruk neemt in veel bedrijfstakken in snel tempo toe. De prijsindices van de Europese bedrijfsenquêtes wijzen op een forse stijging van de inputkosten en de doorberekening daarvan aan de consument. De index van de outputprijzen sprong in maart van 62,3 naar 65,7, een nieuw record en een signaal dat er extra inflatiedruk in de pijplijn zit.
Bovendien rapporteren ondernemers in de industrie dat de oorlog de problemen met de bevoorrading van grondstoffen en materialen opnieuw doet toenemen. Uit een enquête van de Duitse kamers van koophandel en industrie blijkt dat 60 procent van de bedrijven als gevolg van de oorlog meer verstoringen van de toeleveringsketen ondervindt. Met name de auto-industrie wordt geconfronteerd met nieuwe operationele problemen als gevolg van de oorlog, terwijl het tekort aan halfgeleiders blijft aanslepen. BMW en Volkswagen moesten deze maand de productie in Europese vestigingen tijdelijk stilleggen door onderbrekingen in de aanvoer van onderdelen uit Oekraïne.
De grootste economie van de eurozone sloot 2021 af in mineur en krijgt meteen een nieuwe klap te verwerken. Als het Duitse BPP opnieuw krimpt in het eerste kwartaal, en dat ziet er naar uit, dan kunnen we officieel spreken van een recessie bij de oosterburen. De economische impact van de Russische inval in Oekraïne is het duidelijkst te zien in Duitsland maar ook de rest van de eurozone krijgt er mee te maken. De oorlog jaagt de inflatie aan en zet een domper op de groei door hogere energieprijzen, toenemende knelpunten in de aanvoer en grotere economische onzekerheid. Een combinatie van hoger oplopende inflatie, terwijl de economische activiteit stilvalt of zelfs krimpt noemen we stagflatie. De Europese economie was begin dit jaar tijdelijk in betere doen maar de oorlog in Oekraïne trekt voorlopig een streep door dat herstel. In ons basisscenario verwachten we wel dat de conjunctuur in de tweede helft van 2022 opnieuw verbetert. .
Ontdek de Belfius Convictions
