Hoe lang nog hoge inflatie in België?
21 juni 2022
Annelore Van Hecke
Senior Macro Economist @Belfius
Véronique Goossens
Chief Economist @Belfius
Kan de inflatie nog hoger?
De Belgische inflatiecijfers blijven de hoogte in gaan. De prijsstijging van een representatieve korf van consumentengoederen bedroeg 8,97% in mei ten opzichte van mei vorig jaar. Berekend volgens de Europese maatstaf bedroeg de inflatie in België zelfs 9,9% in mei. De oorzaken zijn gekend. Aanbodproblemen en tekorten allerhande, gecombineerd met een sterke vraag naar producten, deden vorig jaar de prijzen reeds stijgen. De oorlog in Oekraïne zorgt dit jaar voor een versnelling van de energie-inflatie met snel oplopende olie- en gasprijzen. Daarbovenop namen de bevoorradingsproblemen opnieuw toe en schoten de voedselprijzen de hoogte in.
Voor het gehele jaar 2022 gaat Belfius Research uit van een gemiddelde inflatie van 8,3% ten opzichte van vorig jaar. In ons basisscenario blijft de inflatie op ongeveer hetzelfde niveau hangen tot juli, waarna ze langzaam afzwakt maar zeer hoog blijft noteren. In december voorzien we nog steeds een inflatie van bijna 6%. Volgend jaar zien we de inflatie terug zakken tot een gemiddeld niveau van 3,6%, voornamelijk omdat energieprijzen dan veel minder zullen stijgen. De kerninflatie (dit is de inflatie zonder de energieprijzen en voedselprijzen) blijft echter hoog. Onze prognoses voor de inflatie zijn met veel onzekerheid omgeven, en het risico is duidelijk opwaarts gericht. Een (tijdelijke) verstoring van de aanvoer van Russisch gas bijvoorbeeld, kan de gasprijzen nog verder de hoogte in jagen. Daarnaast kan het olie-embargo dat de Europese unie tegen eind dit jaar zal instellen tegen Rusland de olieprijzen nóg verder omhoog duwen dan voorzien in ons basisscenario.
Blijft de consumptie op peil?
De prijsstijgingen tasten de koopkracht van gezinnen aan, in die zin dat we met eenzelfde budget minder kunnen consumeren. Het systeem van automatische loonindexering compenseert ambtenaren, werknemers en uitkeringsgerechtigden voor de stijgende levensduurte, maar dit gebeurt met vertraging en onvolledig omdat niet alle kosten meegenomen worden in de index. Bovendien wegen voor sommige gezinnen de energiekosten zwaarder door. Vooral gezinnen met een laag inkomen, die nét niet van het uitgebreide sociale tarief voor energie kunnen genieten, hebben het moeilijk. Voorlopig blijft de consumptie op peil, ondanks de sterke daling van het consumentenvertrouwen. Dit is deels te danken aan een inhaalbeweging in de consumptie van diensten door de heropening van de economie na de pandemie.
Minder investeringen en lagere exportvraag
Bedrijven worden geconfronteerd met hoge kosten, grote onzekerheid en toeleveringsproblemen. Daardoor gaan ze minder investeren. Vooral bedrijven in energie-afhankelijke sectoren zoals de landbouw en de transportsector lijden onder de energie-inflatie. De gestegen voedselprijzen wegen voornamelijk op bedrijven in de horeca, voedingswinkels en de voedingsindustrie. Daarnaast is de verslechterende economische toestand in de rest van Europa en de wereld nadelig voor de exportvooruitzichten. Door de relatief hoge inflatie in België en de loonindexering verliezen de Belgische bedrijven bovendien aan concurrentiekracht, waardoor ze marktaandeel verliezen aan andere landen.
De arbeidsmarkt blijft een lichtpunt
De perspectieven voor werkzoekenden blijven gunstig. Met een historisch hoge vacaturegraad (dit is het aantal vacatures ten opzichte van het aantal vacatures en ingevulde jobs) blijft de arbeidsmarkt bijzonder krap. De hoge werkgelegenheid draagt positief bij tot de koopkracht van de Belgen. In de tweede helft van dit jaar kunnen de lagere groei en de hogere loonkosten wel zorgen voor een vertraging in de groei van de werkgelegenheid. Voor het hele jaar voorzien we een daling van de werkloosheidsgraad tot 5,9%.
Stagflatie-scenario
De groei in het eerste kwartaal van dit jaar bedroeg 0,5% (kwartaal-op-kwartaal). Vanaf het tweede trimester gaat Belfius Research uit van een stagnatie van de economische groei. Ondanks deze stagnatie groeit onze economie nog gemiddeld met 2,2% dit jaar, een statistisch gevolg van de vergelijking van ons bbp ten opzichte van het bbp van vorig jaar dat nog sterk geïmpacteerd werd door de Covid-crisis.
Oplopende rente
Het monetaire beleid kan de economie niet langer ondersteunen. De torenhoge inflatie dwingt de Europese centrale bank simpelweg tot actie. In het vooruitzicht van het optrekken van de beleidsrente is de lange termijnrente intussen sterk gestegen. Belfius verwacht dat de 10-jarige rente verder oploopt tot 2,1% tegen eind dit jaar, met hogere hypotheekrentes en dus een verzwakking van de groei van de investeringen in gezinswoningen tot gevolg.
Ruimte voor verdere ondersteuningsmaatregelen?
De overheid snelde de consumenten reeds te hulp met 2,7 miljard euro aan steunmaatregelen om de energiefactuur van de gezinnen te drukken. Ook de bijkomende uitgaven in het kader van de Oekraïnecrisis (opvang vluchtelingen, militaire uitgaven) stimuleren de economie. De vraag kan gesteld worden of het verantwoord is om zoveel geld te blijven uitgeven terwijl de Belgische overheidsfinanciën er bijzonder slecht voorstaan. Door het blijvend hoge begrotingstekort en de stijgende rente zal onze schuldgraad de komende jaren blijven oplopen.
Ontdek de Belfius Convictions
