Outlook voor de wereldeconomie in 4 minuten.
13 oktober 2023
Véronique Goossens
Chief Economist @Belfius
- Belfius Strategic Research verwacht geen recessie, maar de vertraging van de Europese en Amerikaanse economie is wel ingezet.
- De koopkracht van de Europese consument wordt dit jaareinde weer positief.
- België doet het economisch beter dan de eurozone, onder andere dankzij de automatische loonindexering.
- De inflatie daalt, maar volgend jaar zitten we nog steeds niet op het gewenste niveau van 2 procent.
- De renteverhogingen van de centrale bankiers in de eurozone en de VS hebben hun top bereikt, maar de afbouw laat nog lang op zich wachten.
Conflict in Midden-Oosten bedreigt dalend inflatietraject
Afgelopen weekend werden we verrast door een nieuw conflict tussen Israël en de Palestijnen. Dat is geen goed nieuws voor de wereldeconomie. Zo zien we de olieprijs een sprong maken en een escalatie van het conflict naar olieproducerende landen zoals Iran zou die olieprijs nog verder kunnen opdrijven. Bedrijven zullen die hogere energieprijzen wellicht doorrekenen. En dat maakt het beleid van de centrale bankiers om de inflatie getemd te krijgen er niet gemakkelijker op.
De wereldhandel vertraagt intussen verder
Na de spectaculaire versnelling in de wereldhandel na de eerste Covid-19-lockdowns – met het hoogste volume ooit gemeten in september 2022 – zit de wereldhandel sinds een jaar in een uitgesproken vertragingsmodus. Vooral in de eurozone en zeker in de grote exportlanden Duitsland, Frankrijk en Italië voelen exporteurs dat, evenals uiteraard in België. Daarnaast worden Europese fabrieken geconfronteerd met dalende winkelverkopen op eigen bodem. Het vertrouwen van de Europese consument is dan ook nog steeds gedeprimeerd en zelfs opnieuw verslechterd in september. De inflatie blijft immers erg hoog en de consument heeft zijn koopkracht zien dalen. België is hierin een geval apart. Dankzij de automatische loonindexering is het vertrouwen van de gezinnen aan het verbeteren en ook de winkels blijven meer verkopen dan vorig jaar.
Het vertrouwen van de Europese industrie blijft laag en duidt op een verdere vertraging van de productie in de komende maanden, maar de laatste metingen laten zien dat het belabberde sentiment niet meer verslechtert.
Dit in tegenstelling tot het vertrouwen in de VS. Daar zijn fabrieksdirecteurs opmerkelijk positiever geworden over hun toekomst. Ze denken dat het ergste nu wel achter de rug is. De Amerikaanse economie is dan ook verrassend veerkrachtig gebleven. De Amerikaanse consument is geld blijven uitgeven in de winkels dankzij een zeer sterke arbeidsmarkt, waar de lonen blijven stijgen. Desalniettemin verwachten we dat de Amerikaanse export op een laag toerental zal blijven draaien, aangezien de vraag vanuit de eurozone erg zwak blijft.
China heeft een kwakkelzomer achter de rug. De export blijft lamentabel omdat de wereldhandel onder druk staat en de geopolitieke spanningen met de Verenigde Staten zullen de export in de komende jaren blijven uitdagen.
Een recessie verwachten we niet in ons basisscenario
Toen de industrie het in de herfst van 2022 moeilijker begon te krijgen, herleefden de dienstensectoren. Na de lastige Covid-jaren gingen de consumenten weer voluit voor toerisme en activiteiten buitenshuis. Maar sinds het voorjaar zien de dienstenbedrijven hun vooruitzichten weer versomberen. Dat gebeurde tegelijkertijd in alle grote handelsblokken VS, eurozone en China. In de eurozone zien we intussen echter weer een verbetering. De koopkracht van de Europese consument heeft dan wel veel van zijn pluimen verloren, het tij is aan het keren. Dat komt omdat de looneisen stevig zijn geweest en de inflatie begon te dalen. We verwachten zelfs dat de Europeanen vanaf dit kwartaal weer aan koopkracht zullen winnen. Dat zal de dienstensectoren verder ondersteunen en mee bijdragen aan het economische groeicijfer in de eurozone voor volgend jaar. Die groei zal met 0,9 procent duidelijk onder de normale trend blijven. Voor het jaar waarin we nu zitten voorzien we een zwak resultaat met een groei van het bbp met 0,5 procent. Het meest wankele deel van het jaar hebben we reeds achter de rug. We menen dat de economie tijdens de zomer is gekrompen. Maar in het huidige kwartaal pikken we terug aan met groei, al zal deze broos blijven.
België is zoals vaker een geval apart. Met onze groeiprognose voor 2023 zitten we met 1 procent bbp-groei opmerkelijk beter en daar komt nog wat bovenop in 2024. In lastige tijden doet België het doorgaans beter dan de rest van de eurozone dankzij de automatische loonindexering en een ruimhartige sociale zekerheid.
China zal met ruim 5 procent bbp-groei een pak minder presteren dan we eerst dachten. Dat heeft uiteraard in de eerste plaats te maken met de ineengezakte wereldvraag naar Chinese exportgoederen, maar ook de Chinese consument zat na Covid niet goed in zijn vel. Een vastgoedcrisis, die maar blijft voort sluimeren, knaagt aan zijn vertrouwen. Dat lijkt intussen wat te verbeteren en de binnenlandse consumptie zou verder moeten aansterken door nieuwe maatregelen van de Chinese overheid om de vastgoedmarktperikelen een halt toe te roepen. Hoe dan ook menen we dat de groei de komende jaren zal blijven aftakelen.
Met grote ogen hebben we gekeken naar de Amerikaanse economie. Ondanks een historisch drastisch beleid van de Amerikaanse centrale bank met hoge rentevoeten om de inflatie af te remmen, is de economie in de VS ook nog tijdens de zomer stevig blijven groeien. De werkloosheidsgraad blijft met 3,8 procent erg laag en maand na maand blijven er jobs bijkomen, in september nog 336.000. Ook de looneisen blijven te hoog om de inflatie snel naar beneden te krijgen want Amerikaanse bedrijven rekenen deze kost moeiteloos door. Wel blijft de loongroei afnemen. Intussen bedraagt die 4,2 procent ten opzichte van vorig jaar. We komen van niveaus rond 6 procent. En dat was een belangrijke reden waarom de Amerikaanse inflatie zulke hoge toppen scheerde. Maar het beleid van de Federal Reserve begint nu toch goed in te werken op de Amerikaanse economie. We verwachten een uitgesproken vertraging tijdens dit jaareinde, ook omdat er opnieuw een sluiting van de Amerikaanse overheidsdiensten dreigt nadat de Amerikaanse overheid boven budget is gegaan.
De inflatie zet dalende pad verder, maar ze blijft te hoog
Het traject van de centrale bankiers om de inflatie weer onder controle te krijgen is quasi ongezien. Zeker in de eurozone hadden we zulke renteverhogingen op zo’n korte tijd nog nooit meegemaakt. Dat heeft gezorgd voor een fundamentele verandering in het gedrag van de Europese consument. Zijn appetijt om een huis te kopen plofte in elkaar, met forse dalingen van de huizenprijzen in landen zoals Duitsland en Nederland. Ook hier weer is België een uitzondering, hoewel de Belg duidelijk minder op zoek is naar een nieuwe koopwoning. Stevige huizenprijscorrecties verwachten we hier niet, wel een lichte daling van om en bij 2 procent voor dit en volgend jaar samen.
Ook het spaar- en beleggersgedrag is veranderd. Spaarders zoeken een hoger rendement in vastrentende producten, zoals de staatsbon of termijnrekeningen. Beleggers hebben opnieuw de weg gevonden naar obligaties omdat deze na jaren van ultra lage of zelfs negatieve rente opnieuw aantrekkelijker ogen.
In de eurozone verwachten we dat de Europese Centrale Bank beland is aan zijn maximumtarief van 4 procent voor de korte termijnrente. Aan het begin van de zomer een jaar geleden was dat nog min 0,5 procent! In tegenstelling tot de markten menen we dat de ECB dit tarief wellicht nog een jaar aanhoudt. De algemene inflatie blijft met 4,3 procent voor de eurozone alleszins te hoog, de doelstelling van de ECB is 2 procent. Nog veel belangrijker is nu de maatstaf van de kerninflatie – die geeft de prijsdruk weer van de bedrijven voor goederen en diensten, zonder energie en voeding mee te rekenen. Die kerninflatie trok naar 4,6 procent in september. Vooral de prijsverhogingen in de dienstensectoren vallen op – denk aan de duurdere vliegtickets bijvoorbeeld – maar ook de prijsverhogingen voor de goederen die je in de winkel koopt blijven aan de hoge kant. Volgend jaar zal die prijsdruk wat verminderen, maar het is pas in 2025 dat we verwachten dat de algemene inflatie weer richting 2 procent zal evolueren.
In de VS was de Amerikaanse centrale bank al veel vroeger begonnen met zijn streng renteparcours. Daarom dachten de markten dat ze stilaan zou beginnen met een afbouw van dat beleid. Tijdens de jongste rentevergaderingen van de FED is echter gebleken dat ze hun strijd nog niet opgeven. Hogere rentes voor langere tijd dus. Volgens Strategic Research tot minstens de zomer van volgend jaar.
Dit document, opgesteld en verspreid door Belfius Bank, geeft de visie van Belfius Bank op de financiële markten weer. Het bevat geen gepersonaliseerd beleggingsadvies of -aanbevelingen, noch onafhankelijk onderzoek op beleggingsgebied. Als u gepersonaliseerd beleggingsadvies wil, kan u daarvoor terecht bij uw financieel adviseur. Hij bekijkt graag met u welke gevolgen deze visie mogelijk heeft voor uw persoonlijke beleggingsportefeuille. De vermelde cijfers zijn een momentopname en onderhevig aan wijzigingen.
