Bouwsector lijdt minder onder tweede lockdown
Annelore Van Hecke
Senior Macro Economist @Belfius
Véronique Goossens
Chief Economist @Belfius
- Belfius analyseert de omzetdaling bij haar bedrijfsklanten in de bouwsector
- De bouwsector bleef het goed doen in november, maar het herstel viel stil in december
- Het verlaagde BTW-tarief voor sloop en heropbouw en bijkomende investeringen in overheidsinfrastructuur zijn een opsteker voor de sector
Belfius volgt de impact van de Covid-19 crisis op de voet aan de hand van geanonimiseerde rekeninggegevens van haar bedrijfsklanten. De mate waarin bouwbedrijven vorig jaar getroffen werden door het virus en de lockdownmaatregelen leiden we af uit de vergelijking van hun omzetcijfers in 2020 met hun omzet tijdens dezelfde periode in 2019. Onderstaande grafiek geeft de omzetevolutie weer op maandelijkse basis.
De bouwsector startte het jaar 2020 sterk, maar vanaf half maart strooide Covid-19 roet in het eten. De gezondheidscrisis legde heel wat werven stil. Aannemers hadden moeite om de "social distancing" en dus de gezondheid van hun werknemers te garanderen en werkkrachten uit Oost-Europa vertrokken massaal naar huis uit angst dat ze door reisbeperkingen hun familie niet meer konden zien. Daarnaast waren er ook leveringsproblemen voor een aantal bouwmaterialen door de verstoring van wereldwijde aanvoerketens. De lockdown in het voorjaar zorgde voor een omzetverlies tot 17% op het dieptepunt in de maand mei. Voor het tweede kwartaal van 2020 ging het bij onze Belfius klanten om een gemiddeld omzetverlies van 12% wat een lichtjes betere prestatie is in vergelijking met de statistieken van Statbel, die een omzetdaling van 14% rapporteren in het tweede kwartaal van 2020 op basis van de BTW-aangiften in de sector.
Het herstel verliep aanvankelijk moeizaam. In juni draaide nog steeds één op de drie ondernemingen niet op volle capaciteit, zo bleek uit een bevraging bij 357 ondernemers door de Bouwunie, de federatie voor KMO-bedrijven in de bouwsector. Het werkritme lag lager door de extra veiligheidsmaatregelen in het kader van de pandemie, door vertragingen bij de levering van bepaalde bouwmaterialen en minder werkkrachten door ziekte, quarantaines, en de afwezigheid van buitenlandse werknemers.
Ook de lagere vraag weegt op de sector. Als het vertrouwen bij consumenten en ondernemingen daalt, wordt er minder geïnvesteerd. Maar het gaat niet overal even slecht. Wat residentiële gebouwen betreft, zagen we gedurende de eerste 9 maanden van 2020 een stijging van het aantal toegekende bouwvergunningen voor nieuwbouw met 4% en voor renovaties met 3,8%, (cijfers Statbel). De niet-residentiële sector daarentegen, waartoe kantoorgebouwen, handels- en horecazaken behoren, kende een daling van het aantal afgeleverde vergunningen voor nieuwbouw en renovatie met respectievelijk 5% en 8%.
Vanaf september zagen we bij onze bouwbedrijven gelukkig een volledig herstel, met een grotere omzet in september, oktober en november ten opzichte van 2019. In november is er geen impact van de tweede lockdown waarneembaar, hoewel we in december een kleine terugval zien. Het verschil met de eerste lockdown is immens, waaruit we kunnen concluderen dat de bouwsector zich efficiënt aangepast heeft aan de nieuwe omstandigheden.
De betere prestaties in de bouw en de industrie zijn de reden waarom de krimp van onze economie minder ernstig is tijdens de tweede lockdown dan tijdens de eerste in het voorjaar van 2020. De bouwsector levert een substantiële toegevoegde waarde in onze Belgische economie (5,4% in 2019) en stelde in 2019 maar liefst 75 000 zelfstandigen en 214 000 werknemers tewerk. Het herstel en de lagere gevoeligheid van de sector voor nieuwe virusuitbraken zijn dus goed nieuws voor onze economie. Wat niet wil zeggen dat bouwbedrijven geen moeilijkheden meer kennen. Zo’n 10% van de bedrijven ziet de toekomst zeer somber in en acht een faillissement waarschijnlijk, zo bleek in december uit de enquête van de Economic Risk Management Group (ERMG) van de Nationale Bank. Over het algemeen verwacht men voor 2021 nog een 6% lagere omzet dan vóór de crisis. Werknemers in de sector moeten zich minder zorgen maken, er is altijd vraag naar geschikte werkkrachten in de bouw, en bedrijven verwachten een personeelstoename van 1,2% voor 2021, wat het personeelsverlies van 2020 weer helemaal goedmaakt (ERMG enquête van december 2020).
De overheid steekt de sector een hart onder de riem door de invoering van een aantal steunmaatregelen, denk aan de verlaging van het BTW-tarief voor sloop en heropbouw en de extra stimulansen voor wie renoveert. Ook via de relanceplannen van de verschillende overheden wordt er stevig geïnvesteerd in bijkomende infrastructuur, een sterke opsteker voor de bouwsector.
Het jaar 2021 is evenwel niet gestart onder een gunstig gesternte. Door de nieuwe quarantainemaatregelen voor werknemers die uit het buitenland komen na de kerstvakantie zijn vele werven niet tijdig kunnen opstarten na het bouwverlof. Het orderboek groeit ook trager aan dan gewoonlijk en de bouw heeft nog steeds te kampen met vertragingen in de levering van bepaalde materialen.
Ontdek de Belfius Convictions
