Annelore Van Hecke
Senior Macro Economist @Belfius
Véronique Goossens
Chief Economist @Belfius
Om de verspreiding van de Engelse variant in te perken, besliste het Overlegcomité vrijdag een tijdelijk verbod op niet-essentiële reizen in te voeren. Zo’n verbod betekent de zoveelste klap voor de sector van de reisbureaus en reisorganisatoren, met nieuwe annulaties en een aangroei van de enorme berg aan tegoedbonnen tot gevolg. Het eerste kwartaal van het jaar is normaal gezien goed voor 37% van de boekingen en 12% van het aantal vertrekken, zegt Koen van den Bosch van de Vereniging van Vlaamse Reisbureaus. Het aantal boekingen zou momenteel ongeveer 15% bedragen van wat men normaal haalt, terwijl de effectieve vertrekken door de recente beslissingen terugvallen naar nul.
2020 was reeds een desastreus jaar voor de reissector, zo blijkt ook uit een analyse van de geanonimiseerde rekeninggegevens van onze bedrijfsklanten. De mate waarin onze Belfius bedrijfsklanten in de sector vorig jaar getroffen werden door het virus en de lockdownmaatregelen leiden we af uit onderstaande grafiek, die de vergelijking maakt van omzetcijfers in 2020 met de omzet tijdens dezelfde periode in 2019.
Na een goede start begin vorig jaar, zagen reisorganisaties hun omzet midden maart kelderen als gevolg van de lockdown. De omzet in het tweede kwartaal lag 80% lager in vergelijking met dezelfde periode het jaar daarvoor. Vanaf juni zien we een zeer licht herstel, maar het omzetverlies blijft enorm. Niet alleen de angst voor het virus, maar ook het reisverbod naar rode zones tot september en de onduidelijkheid over steeds veranderende kleurencodes van Europese bestemmingen zorgden ervoor dat de meeste Belgen kozen voor een binnenlandse vakantie of een "staycation". Ook zakenreizen bleven op een laag pitje staan door de afgelasting van events en het veelvuldig gebruik van online vergadertools. Vanaf de maand juli bleef het omzetverlies van reisbureaus en -organisatoren min of meer constant op een bodempeil van -75% ten opzichte van het voorgaande jaar. Door de hoopgevende berichtgeving over nieuwe vaccins en het concreter worden van vaccinatieschema’s namen de boekingen mondjesmaat toe tegen het jaareinde. Maar momenteel stellen heel wat mensen het boeken van hun zomervakantie zo lang mogelijk uit. Volgens TUI werd begin januari "ongeveer de helft van het aantal boekingen van vorig jaar" genoteerd. Met de Covid-regels van quarantaine en rode zones en nu ook het verbod op niet-essentiële reizen is het logisch dat reizigers voorlopig de kat uit de boom kijken.
Een verlenging van de federale en regionale steunmaatregelen is dan ook noodzakelijk voor het overleven van vele reisbureaus en reisorganisatoren. Vrijdag raakte bekend dat de federale regering alvast 30 miljoen euro vrijmaakt voor een tijdelijke loonkostensubsidie in de reissector. De sector heeft daarnaast ook nood aan een lening om de meer dan 300 miljoen euro aan uitstaande tegoedbonnen te kunnen terugbetalen indien klanten daarom vragen. Binnenkort, één jaar na het uitschrijven van deze tegoedbonnen, heeft men immers recht op terugbetaling.
Maar de hoofdzaak is perspectieven te bieden zodat de sector zo snel mogelijk terug aan het werk kan. Er is nog grote onzekerheid rond de versoepelingen die zullen toegelaten worden na (gedeeltelijke) vaccinatie van de bevolking. Zal men sneltesten inzetten om te reizen? Zal men een vaccinatiepaspoort nodig hebben?
Reisbureaus koesteren intussen de hoop dat de vraag naar reizen groot zal zijn eens de pandemie onder controle is. Nadat de meeste mensen bijna een jaar thuisgezeten hebben, is het best mogelijk dat we een inhaalbeweging zullen zien eens de reislust terugkeert. Ook na de Eerste Wereldoorlog en de daaropvolgende pandemie gingen mensen uitbundiger consumeren en reizen dan tevoren, wat sommigen doet hopen op een terugkeer van deze zogenaamde "roaring twenties".
Momenteel maakt de sector van de reisbureaus (verkoop van reizen) en de reisorganisatoren (organisatie en verkoop van reizen) in ons land zo’n 0,1 procent van ons BBP uit, en stelt ze 8.500 werknemers en zelfstandigen tewerk (cijfers voor 2019).