Frank Maet
Senior Macro Economist @Belfius
Véronique Goossens
Chief Economist @Belfius
Volgens het IMF herstelt de wereldeconomie sneller dan verwacht van de Covid-19 pandemie. Het Internationaal Monetair Fonds verhoogt haar prognose voor de economische groei in 2021 naar 6 procent na een negatieve groei van 3,3 procent vorig jaar. Vergeleken met de wereldwijde financiële crisis van 2008 had de recessie door Covid-19 in de helft van de tijd drie keer zoveel impact op de wereldwijde productie. En het had nog erger kunnen zijn. Het IMF schat dat de economische crisis zonder de massale steun van overheden en centrale banken drie keer zo groot zou zijn. Overheidssteun speelt ook een hoofdrol in het herstel waar de IMF de komende jaren naar uitkijkt. De fiscale stimuleringsmaatregelen in de VS, samen met de introductie van vaccins over de hele wereld, zorgen voor een uitweg uit de crisis.
Maar er zijn grote verschillen van land tot land. Bij de opkomende landen loopt China duidelijk voorop in het herstel. De Aziatische grootmacht kon eind vorig jaar al de economische schade door Covid-19 goedmaken en stevent in 2021 af op een groei van 8,4 procent. Maar in andere groeilanden kan het herstel achterop blijven omdat ze langer moeten wachten op vaccins en zich geen massale overheidssteun kunnen veroorloven. Bovendien zijn opkomende economieën vaak sterk afhankelijk van de inkomsten uit toerisme, een sector die grote schade heeft opgelopen.
In het Westen maakt de Amerikaanse economie de meest indrukwekkende comeback. Het vlot toedienen van vaccins en de steunpakketten van president Biden zetten de V.S. op koers om in de loop van dit jaar het BBP-niveau te bereiken van vòòr de crisis. Voor de eurozone is het IMF een stuk minder optimistisch. Het is geen geheim dat de Europese vaccinatiecampagnes niet zo snel gaan als in het V.K. en de V.S. Hierdoor blijft het langer wachten op een heropening van de economie in de eurozone. Ook met de herstelplannen loopt het minder vlot dan in de V.S. er is nog steeds geen groen licht van alle 27 EU landen voor de verdeling van het Next Generation EU fonds van 750 miljard euro. De steunregeling dreigt extra vertraging op te lopen omdat het Duitse grondwettelijk hof zich eerst wil uitspreken over bezwaren van tegenstanders.
Interest Expense and Government Debt, 2007–21
(Percent of GDP; debt-to-GDP, left scale; interest expense, right scale)
Naast de economische prognoses kwam het IMF ook met haar halfjaarlijkse analyse van de overheidsfinanciën. In haar Fiscal Monitor benadrukt het muntfonds nog eens de vitale rol van de overheidsuitgaven als antwoord op de pandemie. De Covid-19 crisis heeft het belang aangetoond van een goed sociaal vangnet om tijdelijke steun te bieden aan gezinnen en bedrijven in nood. De overheidsschulden zijn hierdoor opgelopen maar een verstrakking van het fiscale beleid is niet aan de orde tot de pandemie onder controle is. De schuldenlast van de overheid blijft betaalbaar door het lage rentebeleid van de centrale banken (zie grafiek).
Bovendien pleit het IMF op langere termijn voor een grotere overheidsrol in het aanpakken van de economische ongelijkheid. Die doet zich niet alleen voor tussen landen maar ook binnen de landsgrenzen heeft Covid-19 de bestaande ongelijkheden verergerd. De crisis heeft de trend naar digitalisering en automatisering versneld en dat kost jobs. Laaggeschoolde en jongere werknemers hebben meer banen verloren dan degenen in hoger opgeleide beroepen. Vrouwen, die oververtegenwoordigd zijn in sectoren die het meest schade opliepen door COVID-19 getroffen, zoals horeca en detailhandel, zijn volgens het muntfonds ook harder getroffen door de pandemie. Om dit patroon te doorbreken moet de overheid meer geld investeren in onderwijs, gezondheidszorg, en het versterken van sociale vangnetten.