ECB praat vruchteloos rente naar beneden
29 oktober 2021
Frank Maet
Senior Macro Economist @Belfius
Véronique Goossens
Chief Economist @Belfius
- De geldmarkten verwachten dat de ECB tegen eind 2022 de rente zal verhogen.
- Lagarde geeft uitleg over de hoge inflatie in de eurozone, maar overtuigen doet ze niet.
Eigenlijk had de ECB-vergadering van oktober een non-event moeten zijn. Want er stonden deze maand geen grote beslissingen op de agenda. Bij de vorige vergadering in september werden de belangrijkste agendapunten naar de bijeenkomst van december verschoven. De depositorente van de Europese centrale bank blijft dus op -0,5 procent. Ook de opkoopprogramma's veranderen nog niet. Het Pandemic Emergency Purchase Programme (PEPP) van 1.850 miljard euro zal tot eind maart 2022 doorgaan, maar wel in een lager tempo dan in de voorgaande kwartalen, meldde de ECB in september al.
Toch was de monetaire vergadering van gisteren geen saaie bedoening. Op economisch vlak is er de voorbije maanden heel wat veranderd en het was uitkijken hoe de beleidsmakers in Frankfurt daar zouden op reageren. "We hebben het gehad over inflatie, inflatie en inflatie" zei ze tijdens de persconferentie van donderdag. De inflatie in de eurozone steeg de voorbije maanden veel sterker dan verwacht naar het hoogste niveau in dertien jaar. President Christine Lagarde gaf toe dat de inflatie langer dan verwacht boven het objectief van de ECB blijft. Ze legde uit dat dat te wijten is aan tijdelijke factoren die pandemie-gerelateerd zijn en daarom zullen verdwijnen. Ook de enorme stijging van de energieprijzen heeft daarmee te maken en zal in de loop van 2022 wegebben.
Ook op het vlak van het economisch herstel staan de zaken er anders voor dan een paar maand geleden. Deze week verlaagde de Duitse regering haar groeiprognose voor 2021. In plaats van een BBP-groei met 3,5 procent rekent Berlijn slechts op 2,6 procent groei dit jaar. Hoge energieprijzen en tekorten aan computerchips en andere onderdelen zijn al een paar maanden een blok aan het been van de Duitse industrie en beginnen ook te wegen op de activiteit in de verkoop.
De combinatie zwakkere groei en hogere inflatie maakt de job van de ECB er niet makkelijker op. Moet ze de inflatie bestrijden door de rente op te trekken – de kniereflex van de meeste centrale bankiers – of het post-Covid herstel verder ondersteunen en de beleidsrente op de huidige lage niveaus te laten? Deze discussie zorgt voor een gapende kloof tussen ‘haviken’ en ‘duiven’ in de ECB. Haviken zijn bestuurders die stemmen voor een strikter monetair beleid met duurdere rentetarieven om de inflatie onder controle te houden. Duiven daarentegen zijn voorstanders van een soepeler beleid (met lagere rentes) om de economie te stimuleren.
Ook op de financiële markten woedt deze discussie maar die maken een andere analyse dan de ECB. Daar vreest men dat de opstoot van de inflatie in de eurozone niet tijdelijk is maar langer zal duren. De futures op de geldmarkt stegen de voorbije weken en rekenen op een renteverhoging met ongeveer 0,25 procent voor het einde van 2022. Lagarde zei op de persconferentie dat die visie niet strookt met de vooruitzichten van de ECB maar ze slaagde er niet in om de speculatie over een renteverhoging de kop in te drukken.
De opwaartse druk op de rentes heeft niet alleen te maken met de halfslachtige uitleg van de centrale bank in Frankfurt. Andere centrale banken hebben al laten verstaan dat ze de rente vervroegd willen verhogen omdat de inflatie boven hun objectief zal blijven. Met name de Bank of England lijkt op weg om in november of december al de beleidsrente op te trekken.
Op de obligatiemarkten leken de investeerders evenmin overtuigd door de uitleg van de ECB. De lange termijnrentes trokken aan door de vrees dat de inflatie voor langere tijd hoog blijft. De monetaire beleidsmakers in Frankfurt houden de inflatieverwachtingen best goed in de gaten. Die zijn belangrijk, omdat die de brug kunnen vormen van een tijdelijk hogere inflatie via bijvoorbeeld volatiele energieprijzen naar een structureel hogere inflatie via de lonen. Inflatieverwachtingen spelen immers een rol in de inzet bij loononderhandelingen. Voorlopig zijn er nog geen signalen dat er een prijs-loon spiraal op gang komt in de eurozone maar dat kan veranderen als de markten de indruk krijgen dat de ECB achter de feiten aanloopt. De volgende vergadering van december wordt op die manier een hele belangrijke. Niet alleen moet de ECB aankondigen hoeveel obligatieaankopen er gaan gebeuren vanaf volgend jaar, ze komt ook met nieuwe economische projecties. Hopelijk wordt dan duidelijk wie er aan het langste eind trekt in Frankfurt, de haviken of de duiven.
Ontdek de Belfius Convictions
