COP26 boekt vooruitgang op drie manieren.

Frank Maet
Senior Macro Economist @Belfius

• Bijna 200 landen bereiken een akkoord op de klimaattop in Glasgow.
• Deze was teleurstellend, maar er is wel vooruitgang geboekt.

Eerst het goede nieuws. Voor het eerst staat in een definitieve COP-tekst dat fossiele brandstoffen verantwoordelijk zijn voor de opwarming van de aarde. Dat is een stap vooruit, maar het einde van het steenkooltijdperk is niet voor meteen. De brandstof is voor veel groeilanden in Azië en Afrika nog steeds erg belangrijk om in hun groeiende energiebehoefte te voorzien. Zo hebben China en India plannen om de komende jaren honderden nieuwe kolencentrales te bouwen. Het waren dan ook deze twee landen die tijdens de 26e VN-klimaattop ter elfder ure op de rem gingen staan voor de slotverklaring. Dat we met steenkool en fossiele brandstoffen zouden stoppen moest uit de tekst. Het werd vervangen door het ‘verminderen’ van het gebruik. Op die manier wordt het moeilijk om de temperatuurstijging te beperken tot 1,5° C tegen het einde van de eeuw. Die limiet van anderhalve graad is cruciaal omdat klimaatrapporten benadrukken dat een opwarming boven dat niveau grote menselijke en economische schade zal veroorzaken.

Vóór deze top waren we op weg naar een opwarming met 2,7 graden, nu naar 2,4 graden. In de aanloop naar COP26 werd immers aan alle landen gevraagd om hun huiswerk te doen en hun nationale klimaatplannen aan te scherpen. Maar dat was dus ruim onvoldoende om de opwarming voldoende af te remmen. In Glasgow zijn de landen drie ambities overeengekomen om de zaken te versnellen.

Ten eerste worden de tijdschema’s veranderd. Alle landen beloven tegen eind 2022 hun klimaatplannen verder te verstrengen en niet tegen 2025 zoals eerder voorzien. Ten tweede voorzien de VS en Europa een ruimere financiering voor de energietransitie van de arme landen. In de komende drie tot vijf jaar stellen ze een pot van 8,5 miljard dollar ter beschikking aan Zuid-Afrika. In ruil daarvoor stemt Zuid-Afrika ermee in zijn om zijn steenkool afhankelijke elektriciteitssector koolstofvrij te maken. Als deze aanpak slaagt, kan het als voorbeeld dienen voor andere landen.

De derde manier om de klimaatstrijd te versnellen is meer nadruk te leggen op multilaterale afspraken zonder directe tussenkomst van de VN. Groepen van landen, bedrijven en steden worden aangemoedigd om ‘coalitions of the willing’ te vormen die hun eigen – strengere- emissiedoelstellingen formuleren. Onder impuls van de EU en de VS beloofden meer dan honderd landen om hun methaanuitstoot de komende tien jaar met een derde te verlagen en een einde te maken aan de ontbossing. Ook in het technische maar belangrijke dossier van de emissiehandel werd er eindelijk vooruitgang geboekt vergeleken met de klimaattop van Parijs. Na zes jaar onderhandelen raakten de partijen het eens over de spelregels voor een wereldwijde koolstofmarkt. Op die manier kunnen landen en bedrijven emissierechten ruilen en kopen van elkaar.