Annelore Van Hecke
Senior Macro Economist @Belfius
10 november 2021
Annelore Van Hecke
Senior Macro Economist @Belfius
Zal de Sint de speelgoedwinkels afstruinen op zoek naar de juiste cadeaus? Of scant hij gewoon de artikelen in de speelgoedcatalogus van Bol.com om een online bestelling te plaatsen?
De tweede werkwijze is duidelijk in opmars, en kende een versnelling door de Covid-crisis. E-commerce is een blijver. Dat zien we in onze geanonimiseerde Belfius klantendata, die ons toelaten het consumptiegedrag van de Belgen op te volgen.
Om een idee te krijgen van het online aankoopgedrag, kijken we eerst naar de evolutie van de overschrijvingen vanop de lopende rekening of via de creditkaart naar enkele grote spelers in de e-commerce, zoals Bol.com, Zalando, Amazon en Coolblue. Figuur 1 geeft aan dat online aankopen van producten reeds vóór de pandemie in stijgende lijn gingen. Na een sterke ‘boost’ in 2020, aangejaagd door de lockdowns en de beperkingen op fysiek winkelen, zwakt de groei in 2021 duidelijk terug af. De heropening van de economie zorgt opnieuw voor een verschuiving naar fysiek winkelen, al is de terugval beperkt te noemen. Consumenten lijken de weg naar de webshops definitief gevonden te hebben. Het uitblijven van een grote terugval wijst erop dat de Belgen hun gedrag aangepast hebben, en ook in de toekomst een groter deel van hun productaankopen online zullen doen.1
Het totale online aankoopbedrag bij deze vier bedrijven lag in Covid-jaar 2020 gemiddeld zo’n 85% hoger dan in 2019. Tijdens de eerste 9 maanden van dit jaar zagen we een bijkomende stijging ten opzichte van vorig jaar bij Bol.com (+2%) en Amazon (+14%). Zalando en Coolblue konden tijdens de eerste drie kwartalen van dit jaar hun topprestaties van vorig jaar voorlopig niet evenaren met een daling van respectievelijk -9% en -10%. Natuurlijk zagen we ook dit jaar nog de effecten van de pandemie tijdens de eerste jaarhelft. Denk hierbij aan de langdurige sluiting van de horeca waardoor een dagje fysiek winkelen minder aangenaam was en aan het winkelen op afspraak in april. In september 2021 lag de omzet van deze e-commerce bedrijven bij Belfius klanten gemiddeld genomen nog 72% hoger dan in september 2019.
Figuur 1: Totaalbedrag dat Belfius klanten spendeerden aan webwinkels (index, januari 2019 = 100, zonder correctie voor inflatie)
Wanneer we kijken naar het aantal transacties of bestellingen online (zie Figuur 2), dan zien we een gelijkaardige stijging over de afgelopen jaren. Het aantal bestellingen lag in het Covid-jaar 2020 zo’n 80% (Bol.com, Zalando) tot 90% (Amazon, Coolblue) hoger dan in 2019. Tijdens de eerste 9 maanden van dit jaar zagen we een stijging ten opzichte van vorig jaar bij Bol.com en Amazon en een daling van het aantal transacties bij Zalando en Coolblue.
Bij Coolblue nam het totale gespendeerde bedrag sneller toe dan het aantal transacties, wat wijst op een hoger aankoopbedrag per bestelling. Prijsstijgingen van producten of grotere bestellingen kunnen een verklaring bieden. Bij Zalando ligt het gemiddelde bedrag van een bestelling dit jaar lager dan vorig jaar.
Figuur 2: Aantal transacties naar webwinkels (index, januari 2019 = 100)
We besluiten dat de Belgen ook na de heropening van de economie massaal online producten blijven kopen. We zien een stagnatie maar voorlopig geen omkering van de sterke toename tijdens de pandemie, wat wijst op een blijvende gedragswijziging. Online winkelen is niet langer een noodzaak omdat winkels gesloten zijn, maar wellicht een bewuste keuze omwille van de tijdsbesparing, de permanente beschikbaarheid, het gemak van thuislevering, en de vaak lage prijzen.
1 Merk op dat we hier enkel het online aankopen van goederen beschouwen en niet van online diensten zoals tickets voor evenementen, boekingen van reizen en vliegtuigtickets, …