Frank Maet
Senior Macro Economist @Belfius
Komt er ook bij ons een grotere ontslaggolf?
25 november 2021
- In de V.S. nemen steeds meer mensen ontslag, wat voor spanningen zorgt op de arbeidsmarkt.
- Na de Covid-19 pandemie overwegen ook meer Europese werknemers om van werk te veranderen.
Over de hele wereld zeggen steeds meer werknemers vrijwillig hun job vaarwel. Zoals wel vaker het geval is met internationale trends zet de V.S. de toon. Sinds de lente van dit jaar zwelt het aantal Amerikanen dat uit eigen beweging hun baan verlaat maand na maand aan. In september ging het om 4,4 miljoen werknemers of drie procent van de beroepsbevolking. Dat is het hoogste niveau in twintig jaar tijd. Sommige experts denken dat het fenomeen de arbeidsmarkt de komende jaren op zijn kop kan zetten. Economisten spreken zelfs over ‘The Great Resignation’, de grote vertrekgolf, naar analogie met ‘The Great Depression’ van vorige eeuw, en ‘The Great Financial Crisis’ van 2008.
Deze trend was al langer aan de gang maar Covid-19 heeft de zaken ongetwijfeld versneld. De economische kaalslag door de pandemie in 2020 zorgde in de V.S. voor een lawine aan ontslagen. Ruim 25 miljoen banen verdwenen en de werkloosheidsgraad piekte op 14,8 procent. Pakweg een jaar later is de situatie radicaal veranderd. Door de heropening van de economie staat de arbeidsmarkt er onder hoogspanning met een werkloosheid die in oktober daalde naar 4,6 procent en bijna 11 miljoen openstaande vacatures. Door het grote aantal Amerikanen die hun baan opzeggen, ontstaat zo een ‘war on talent’ en een forse opwaartse loondruk die de inflatie snel doet oplopen.
De grote uittocht op de arbeidsmarkt beperkt zich echter niet tot de States. Uit een ruim onderzoek door Microsoft blijkt dat 41% van de werknemers wereldwijd momenteel overweegt zijn huidige baan op te zeggen. In combinatie met de heropleving van de economische groei dreigt dat ook in Europa voor een toenemende krapte aan personeel te zorgen. In het V.K., dat door Brexit al worstelde met een uitstroom van buitenlands werknemers, raken meer dan 1 miljoen vacatures niet ingevuld. In Duitsland klaagt al meer dan één derde van de bedrijven over een gebrek aan geschoold personeel. De sectoren met grootste tekorten zijn de detailhandel, gezondheidszorg, technologie en de bouw.
In ons land tonen recente cijfers van de HR-dienstengroep Acerta dat meer Belgen dit jaar zelf beslissen om hun werk op te zeggen. In de eerste negen maanden van 2021 zijn er 17 procent meer arbeidscontracten van onbepaalde duur beëindigd dan vóór Covid-19, de overgrote meerderheid op initiatief van de werknemer. Werkgevers gaan vandaag minder snel over tot gedwongen ontslag omdat veel vacatures niet ingevuld raken. Het zijn vooral jongere werknemers die hun vast contract zelf opzeggen. Werknemers ouder dan 45 jaar zijn meer honkvast en nemen minder het initiatief om te vertrekken.
Voor een stuk is het logisch dat er meer beweging is op de arbeidsmarkt als de conjunctuur aantrekt, maar er lijkt meer aan de hand te zijn dan een inhaalbeweging na de Covid-19 crisis. Uit Europese enquêtes die peilen naar de motivaties om van job te veranderen blijkt dat een hoger loon nog steeds op nummer één staat. Maar bijna evenveel mensen vertrekken omdat ze op hun vorige werk het voorbije jaar te vaak kampten met stress en burn-out. Covid zorgde niet alleen voor meer stress, tijdens de lockdown gingen meer mensen nadenken over hun carrière- en levensplannen. Voor heel wat werknemers heeft de pandemie nieuwe voordelen meegebracht. De mogelijkheid om van thuis uit te werken, minder woon-werk verkeer en meer autonomie zijn nu belangrijke criteria om al dan niet voor een werkgever te kiezen.
Arbeidsmarktexperts betwijfelen dat de ‘Great Resignation’ in de eurozone even hevig zal woeden als in de V.S. De banenmarkt op het Europese vasteland verschilt grondig van die in de V.S., waar men gewoon is om veel van job en loopbaan te wisselen. De mobiliteit op de Europese arbeidsmarkten is een pak lager en er wordt minder gebruik gemaakt van tijdelijke contracten die men vlot kan stopzetten. Ook de aanpak tijdens de Covid-19 crisis was fundamenteel verschillend. In Europa kozen veel landen voor arbeidsduurverkorting en tijdelijke werkloosheid om het banenverlies zoveel mogelijk te beperken. Daardoor is de krapte op de arbeidsmarkt en het risico op overdreven looninflatie in de eurozone minder acuut dan in de V.S. Voorlopig toch. Als de golf van vrijwillige ontslagen ook bij ons een echte trend wordt, dan zal dat zorgen voor een nog zwaardere strijd om talent en hogere looneisen.
Ontdek de Belfius Convictions
