Embargo of niet, olie blijft duur
8 April 2022
Frank Maet
Senior Macro Economist @Belfius
Véronique Goossens
Chief Economist @Belfius
- Het Europees Parlement eist een verbod op de import van Russisch olie en gas.
- Een volledig invoerverbod is nodig om Poetin echt onder druk te zetten maar dreigt de Europese inflatie verder aan te jagen.
- Zelfs zonder embargo zal de oliemarkt nog een tijd gespannen en volatiel blijven.
Met een ruime meerderheid eiste het Europees Parlement gisteren om het recente invoerverbod van steenkool uit Rusland uit te breiden naar aardolie en gas. Daardoor blijft de spanning te snijden op de internationale oliemarkten. De wereld kampt nu al met een groot tekort aan olie. De lidstaten van het Internationaal Energieagentschap (IEA) gaan daarom nog eens 60 miljoen vaten vrijgeven uit hun strategische reserves. Die komen bovenop de 180 miljoen vaten die de V.S. vorige week hadden aangekondigd.
Sinds de Russische invasie in Oekraïne is de oliemarkt ernstig verstoord en is de prijs van het zwarte goud op korte tijd enorm gestegen. Rusland is de op één na grootste exporteur van ruwe olie ter wereld en voert ook veel geraffineerde petroleumproducten uit zoals diesel en stookolie. De V.S. en het V.K. boycotten sinds maart al de invoer van Russische olie en gas. Grote oliebedrijven durven ook geen olie uit Rusland meer te kopen uit vrees voor reputatieschade. Volgens het IEA zorgen de bestaande embargo’s tegen Rusland voor een daling van de wereldwijde bevoorrading met ongeveer 3 miljoen vaten per dag. Het nieuws dat de V.S. en andere landen hun strategische oliereserves aanspreken duwde de olieprijs wel een beetje lager, maar een vat Brent-Noordzee olie kost nog steeds meer dan 100 dollar. Als de Europese lidstaten instemmen met een verbod op de invoer van olie uit Rusland dan kan de olieprijs volgens experts naar 150 dollar per vat klimmen.
Een dergelijk scenario zou Europa op economisch vlak voelen. Rusland is goed voor een kwart van de Europese aardolie-import. Alhoewel Russische olie gemakkelijker te vervangen is dan gas, zal die transitie ook tijd vergen. Raffinaderijen In Polen, Hongarije en Duitsland die via pijpleidingen worden bevoorraad, zijn afgestemd op de ruwe ‘Oeral’ olie uit Rusland. De switch naar andere soorten ruwe olie duurt lang en kost geld. Een tijdelijk tekort aan olie en mogelijke rantsoenering zou natuurlijk slecht nieuws zijn voor de Europese industrie en de transportsector. Het is echter onduidelijk hoe zwaar een olie-embargo zal wegen op de groei. Op termijn zijn er alternatieven te vinden voor Russische olie en kan het de energietransitie in Europa versnellen.
De directe impact van een invoerstop op de BBP-groei zal misschien nog meevallen, maar dat is niet het geval voor de inflatie. Omdat olieverbruikers op zoek gaan naar alternatieven, zullen ook de prijzen voor gas en elektriciteit opnieuw de hoogte ingaan. De duurdere noteringen op de energiemarkten zullen in dat geval de inflatie verder aanjagen, terwijl veel bedrijven en gezinnen nu al kreunen door de levensduurte. Met een inflatie die voor langere tijd op een hoog niveau blijft, stijgt ook de kans dat de ECB vroeger en agressiever de rente zal optrekken. Dat ongunstige scenario zorgt op de financiële markten nu al voor onrust.
Er kleven dus flinke economische kosten aan een embargo. Toch lijkt het de enige manier om Poetin volledig af te snijden van de voornaamste bron van inkomsten om zijn brutale oorlog mee te financieren. De uitvoer van fossiele brandstoffen is goed voor 15 procent van de Russische economie. De olie-export is al sterk verminderd maar Rusland verkoopt nog steeds 2 miljoen ruwe aardolie per dag. Dat gebeurt vaak met een korting van twintig procent ten opzichte van de marktprijs, ofwel 80 dollar per vat. Maar dat is nog steeds een pak hoger dan men in Moskou op rekende vóór de oorlog. Bij het opmaken van de begroting ging de regering uit van een olieprijs van 44 dollar per vat om het overheidsbudget te doen kloppen..
Of er nu een Europees embargo aankomt of niet, het aanbod op oliemarkt blijft nog een tijd beperkt en de prijzen volatiel. Er is weinig hoop dat de OPEC-landen hun productie gaan opdrijven en het vrijgeven van de strategische oliereserves door de V.S. is slechts een tijdelijke maatregel. Het Internationaal Energie Agentschap (IEA) verwacht dat het wereldwijde tekort aan olie nog kan toenemen door een verhoogde vraag naar benzine en diesel tijdens de zomer. Misschien is het daarom beter om iets te doen aan onze honger naar olie. Het IEA stelt een actieplan voor om de olieconsumptie te verminderen. Tien maatregelen moeten ervoor zorgen dat de globale olievraag met 2,7 miljoen vaten per dag naar beneden gaat. Zo kunnen we door het verlagen van onze snelheid op de autowegen met 10 kilometer per uur onze dagelijkse nood terugdringen met 400.000 vaten. Een wereldwijde autoloze zondag is ook goed voor 400.000 vaten. De economische toestand van 2022 begint zo steeds meer te lijken op die van de jaren 1970. Toen zat de wereld ook middenin een energiecrisis met een oorlog, een olie-embargo, torenhoge inflatie en zondagen zonder auto.
Ontdek de Belfius Convictions
