Verkiezingen op voorplan in financiële markten
12 juli 2024
Véronique Goossens
Chief Economist @Belfius
Dit jaar trekt meer dan de helft van de wereldbevolking naar de stembus. Logisch dus dat de investeerders op de financiële markten de laatste tijd meer het politieke toneel in de gaten houden dan de economische rapporten.
In Frankrijk liepen de parlementsverkiezingen niet zoals de peilingen voorspeld hadden. De linkse alliantie NFP (Nouveau Front Populaire) sleepte uiteindelijk de meeste zetels in de wacht, terwijl de gedoodverfde winnaar, het radicaal rechtse RN (Rassemblement National) slechts als derde fractie eindigde1) Deze uitslag werd voorzichtig positief onthaald op de Europese obligatiemarkten. Het renteverschil tussen Franse en Duitse staatsobligaties werd iets kleiner, wat betekent dat investeerders een lagere risicopremie eisen op Frans staatspapier. In de aanloop naar de verkiezingen was die risicopremie naar het hoogste niveau gestegen in tien jaar, omdat gevreesd werd dat een klinkende overwinning van RN het land op een ramkoers zou zetten met de Europese Unie. Op de financiële markten is men vooral bezorgd over de begrotingsdiscipline. Het uitvoeren van de dure kiesbeloftes zou leiden tot een onhoudbare koers voor de Franse overheidsfinanciën, met overdreven begrotingstekorten en een stijgende schuldenberg. Door de mindere score van RN lijkt dat scenario nu minder waarschijnlijk.
Toch zijn niet alle risico’s van de baan. Politieke analisten zijn het eens dat de vorming van een nieuwe Franse regering een heel moeilijke klus wordt. Geen enkel van drie grote blokken in het parlement heeft voldoende zetels voor een meerderheid en het is onduidelijk of er een stabiele coalitie kan worden gevormd. Hierdoor zal de rentespread tussen Franse en Duitse obligaties de komende tijd waarschijnlijk hoger blijven dan de voorbije jaren. Bovendien valt het niet uit te sluiten dat ook andere Europese obligatiemarkten besmet worden door de nervositeit. Met name Italiaanse en Belgische overheidsobligaties lopen dat risico. In juni plaatste de Europese Commissie zeven lidstaten, waaronder Frankrijk, Italië en België, op het strafbankje wegens het overtreden van de EU-begrotingsregels.2
Op het vlak van de economische cijfers, kregen Europese investeerders recent geen nieuws dat voor een fundamentele wijziging van de groei-of inflatievooruitzichten zorgt. Bedrijfsenquêtes wijzen op een voortzetting van het herstel van het eerste kwartaal, maar aan een langzamer tempo, vooral in de industrie. Na een veelbelovende start van het jaar, is het Duitse ondernemersvertrouwen in juni gedaald naar het laagste niveau in drie maanden. Dat geeft aan dat zelfs na de positieve groei van de Duitse economie in het eerste trimester, het herstel in de grootste economie van de eurozone nog steeds moeizaam verloopt.
We verwachten voor de tweede helft van het jaar dat het BBP in de eurozone een bescheiden groei zal voorleggen, ondersteund door een toename van de gezinsuitgaven. Het consumentenvertrouwen is voor de vijfde maand op rij gestegen naar het hoogste niveau sinds 2022 (zie grafiek). Door de daling van de inflatie is de koopkracht van de consumenten in vergelijking met vorig jaar verbeterd, wat zich gaat vertalen naar hogere bestedingen.
De renteverlaging die de ECB begin juni doorvoerde (van 4% naar 3,75%) heeft ongetwijfeld geholpen om het sentiment van de consumenten te ondersteunen maar er wordt op korte termijn best niet gerekend op extra monetaire versoepeling. Zowel president Christine Lagarde als hoofdeconoom Philip Lane hebben benadrukt dat de centrale bank een volgende rentedaling pas overweegt als de inflatiedaling meer uitgesproken is. We verwachten dat de ECB de rente na de zomer opnieuw zal verlagen met 25 basispunten, waardoor de depositorente aan het einde van het jaar op 3,5% komt.
Net als de Fransen, trokken ook de Britten recent naar de stembus om een nieuwe regering te kiezen. Geen verrassingen hier: na 14 jaar komt er zoals verwacht een einde aan het bewind van de Conservatieven. De beslissende overwinning van de Labour partij zal op korte termijn de macro-economische vooruitzichten voor het Verenigd Koninkrijk niet drastisch veranderen. Labour heeft beloofd zeer vergelijkbare begrotingsregels te volgen als de Conservatieven. Op langere termijn zou een gezond begrotingsbeleid met meer nadruk op investeringen en minder op belastingverlagingen wel het potentiële groeipercentage van het VK kunnen verhogen.
De nieuwe regering, geleid door Keir Starmer, heeft alvast de economische wind in de zeilen. Na de recessie van 2023 groeide de Britse economie in het eerste kwartaal met 0,7%. Net als in de eurozone, is het economisch herstel in het VK nog steeds fragiel maar het ergste lijkt achter de rug. De afgelopen jaren hadden de Britten last van een hardnekkig hoge inflatie maar die is in mei gedaald naar 2%. Daardoor zit het consumentenvertrouwen duidelijk in de lift en verwachten we een sterkere groei van de consumentenuitgaven vanaf de zomer.
In Amerika heeft Donald Trump een ruime voorsprong genomen in de presidentsrace na de zwakke indruk die Joe Biden gaf tijdens het eerste presidentiële debat.3Het ziet er steeds meer naar uit dat de Amerikanen een tweede ambtstermijn krijgen onder Trump en vanaf 2025 opnieuw een economie met meer opwaarts inflatierisico. Zijn plannen om de immigratie af te remmen en dure tarieven te heffen op de invoer van goederen kunnen leiden tot een hogere prijzendruk in de V.S. In tegenstelling tot zijn eerste doortocht in Washington in 2017, zal Trump de komende jaren minder fiscale ruimte hebben om cadeaus uit te delen. Het begrotingstekort loopt in 2024 op tot bijna 2 triljoen dollar, zo’n 7% t van het BBP en de schuldenberg van de overheid benadert 100% van het BBP4. De groei van de Amerikaanse economie is ondertussen aan het afkoelen na de sterke prestatie van 2023. De activiteit in de dienstensector is de voorbije maanden gedaald en ook de consumptiegroei van de gezinnen is een versnelling lager geschakeld. Ondanks de economische vertraging, maakt de Amerikaanse centrale bank geen haast om in de beleidsrente te knippen. Tijdens een hoorzitting in de Senaat herhaalde Fed-voorzitter Jerome Powell dat er meer bewijs nodig is dat de inflatiedruk in de V.S. afneemt, vooraleer de rente te verlagen.
In China staan natuurlijk geen vrije verkiezingen op stapel, maar ook daar hebben investeerders meer dan gewone belangstelling voor de politieke en economische koers van de regering. De kopstukken van de Communistische Partij komen van 15 tot 18 juli bijeen voor de langverwachte derde plenaire vergadering. De meer dan 370 leden van het Centraal Comité zullen daar de economische strategie bepalen voor de komende vijf tot tien jaar. Analisten verwachten dat er een belastinghervorming komt die nieuwe fiscale inkomsten aanboort voor de lokale overheden. Die zitten al een tijdje in moeilijke financiële papieren door de aanslepende vastgoedcrisis. Daarnaast zijn ook hervormingen nodig die de binnenlandse consumptie bevorderen. Het economisch herstel van 2024 is tot nu toe hoofdzakelijk gebaseerd op staatssteun en uitvoer. China ondervindt op dat vlak meer en meer tegenstand van zijn handelspartners, die vinden dat Chinese bedrijven met ruime subsidies oneerlijke concurrentie voeren. Zo zet de EU door met haar plan om heffingen (van 17,4 tot 37,6%) te plaatsen op de import van Chinese elektrische auto’s. Het wordt steeds duidelijk dat de Chinese economie in de toekomst uit een ander vaatje zal moeten tappen om sterk te groeien.
Belfius Strategic Research
Bronnen
1https://www.elections.interieur.gouv.fr
2European Commission
3https://projects.fivethirtyeight.com/polls/president-general/
4Congressional Budget Office – June 2024
Dit document, opgesteld en verspreid door Belfius Bank, geeft de visie van Belfius Bank op de financiële markten weer. Het bevat geen gepersonaliseerd beleggingsadvies of -aanbevelingen, noch onafhankelijk onderzoek op beleggingsgebied. Als u gepersonaliseerd beleggingsadvies wil, kan u daarvoor terecht bij uw financieel adviseur. Hij bekijkt graag met u welke gevolgen deze visie mogelijk heeft voor uw persoonlijke beleggingsportefeuille. De vermelde cijfers zijn een momentopname en onderhevig aan wijzigingen.
